«تعطیلی»؛ ساده‌لوحانه‌ترین اقدام در مهار ناترازی انرژی

ساز ایرانی گزارش می‌دهد

گروه سیاسی خبرگزاری ساز ایرانی، تعطیلی ادارات و مدارس یکی از پیش پا افتاده‌ترین و ساده‌ترین راهکار‌ها در مقابل آلودگی هوا و کمبود انرژی است و هرگاه دولت یا دولت‌ها در برابر مشکلات کم می‌آورند بلافاصله دست به چنین اقداماتی می‌زنند که همانند مسکن‌های موقتی عمل می‌کنند.

طی هفته‌های اخیر شاهد تعطیلات مداوم، دورکاری کارمندان، مجازی شدن کلاس‌های درس مدارس و دانشگاه‌ها بوده‌ایم، اما این قبیل اقدامات به زعم کارشناسان نه‌تنها اثرگذار نبوده بلکه منجر به افزایش مصرف سوخت و تشدید آسیب‌های اقتصادی شده است. 

ناترازی برق و گاز بیش از ۲۰ استان کشور را برای بیش از یک هفته تعطیل کرد و در این شرایط وزارت نفت و نیرو یکدیگر را مقصر جلوه می‌دهند؛ یعنی یکی می‌گوید سوخت ارسال شده و دیگری می‌گوید سوخت نیست!

تعطیلی‌هایی که مصرف انرژی را افزایش داد

تعطیلی‌های مداوم و دورکاری‌های پی در پی سبب شده تا استاندار تهران هم بر ناکارآمد بودن این‌گونه تصمیمات به طور غیرمستقیم اعتراف کند. 

«محمدصادق معتمدیان» در یکی از گفت‌‎وگو‌های اخیر خود اذعان کرد که تعطیلی‌ها منجر به کاهش مصرف انرژی و بهبود وضعیت آلایندگی هوا نشده و حتی با انجام مسافرت در ایام تعطیلات و دورکاری، افزایش مصرف بنزین هم رقم خورده است. 

سال‌هاست که کارشناسان و دلسوزان بر نوسازی زیرساخت‌های تولید انرژی، به‌روزرسانی سیستم مصرف انرژی توسط نیروگاه‌ها، کارخانجات و واحد‌های تولیدی، فرهنگ‌سازی برای رعایت الگوی مصرف، استانداردسازی سیستم گرمایشی و سرمایشی ادارات، مراکز آموزشی و منازل و نیز کیفی‌سازی تولید خودرو در کشور یا واردات خودرو‌های مطابق با استاندارد‌های آلایندگی و افزایش کیفیت بنزین در کشور و ترویج خودرو‌های برقی تأکید دارند ولی دولت چهاردهم بدون در نظر گرفتن این اقدامات، حداقلی‌ترین شیوه را برگزیده است.

این رویکرد‌ها و تصمیمات نشان از نداشتن برنامه توسط دولت دارد و متأسفانه اظهارنظر‌های مسئولان و مقامات دولتی این موضوع را تصدیق می‌کند.

طرح مباحثی مانند رفع فیلترینگ، FATF و تکرار سخنان گذشته که کاربرد انتخاباتی دارند؛ مشکلی از مشکلات جامعه حل نمی‌کند بلکه منجر به حاشیه رفتن اصل موضوع یعنی سلامت مردم، تعطیلی کسب و کار‌ها به خاطر کمبود انرژی و آسیب دیدن اقتصاد و کاهش کیفیت آموزش عالی و مقاطع مختلف تحصیلی آموزش و پرورش می‌شود. 

شعارزدگی در دولت چهاردهم به حدی است که مسئولان با طرح موضوعات شعاری و حاشیه‌ای می‌خواهند بی‌برنامگی را توجیه کنند.

مدت‌هاست مباحثی مانند آزادسازی انرژی به بهانه کاهش مصرف آن و افزایش کیفیت سوخت تولیدی، کنار گذاشتن قیمت‌گذاری دستوری به بهانه حمایت از صنعت انرژی یا ارتباط دادن دلیل فقدان سرمایه‌گذاری خارجی مناسب در بخش انرژی با FATF مطرح می‌شود، اما وقتی بررسی می‌کنیم متوجه خواهیم شد این ایده‌ها از همان اتاق فکری نشأت می‌گیرد که در دولت دوم روحانی واردات واکسن کرونا را به برجام و FATF گره زده بود حال آنکه بعداً با روی کار آمدن دولت شهید رئیسی و با مجاهدتی که او در این عرصه از خود نشان داد بر این انگاره غلط خط بطلان کشیده شد. 

گروگان‌گیری انرژی به بهانه FATF

به باور کارشناسان ریشه مشکل انرژی در کشور نه در FATF است و نه در تحریم بلکه عامل اصلی به خاطر سوءمدیریت‌ها و افزایش تراز صادرات برق و انرژی به کشور‌های منطقه آن هم در مواقع سرد سال و اوج مصرف است. 

«حسین کنعانی‌مقدم» از فرماندهان پیشکسوت سپاه پاسداران و کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ساز ایرانی، در این‌باره می‌گوید: زنگ خطر ناترازی انرژی از ۲۰ سال پیش به صدا درآمده و طبق بررسی‌های انجام‌شده بار‌ها متذکر شدیم که بحران انرژی جدی است و باید به آن توجه شود و حتی زمانی که در کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصحلت نظام حضور داشتم، روی این موضوع تمرکز بسیار زیادی کردیم ولی متأسفانه وزرای مرتبط با مبحث انرژی نه‌تنها هم‌افزایی ندارند بلکه علیه یکدیگر فعالیت می‌کنند؛ یعنی وزارت نیرو به مصرف‌کننده نفت و گاز تبدیل می‌شود و وزارت نفت با افزایش قیمت حامل‌های انرژی در تقابل با وزارت نیرو قرار می‌گیرد.

وی می‌افزاید: متأسفانه اکنون تکرار این اتفاقات در دولت چهاردهم در حال رقم خوردن است؛ درصورتی‌‎که باید مانع آن شد و از سوی دیگر با وجود اینکه ایران از منابع غنی انرژی خورشیدی بهره می‌برد، جدیتی در خصوص فراگیر شدن انرژی‌های نو و تجدیدپذیر وجود ندارد یا اینکه وزارت نیرو حاضر به دادن تضامین لازم برای بازگشت سرمایه و سود به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نیست.

این کارشناس مسائل سیاسی یکی دیگر از عوامل ناترازی انرژی در کشور و ناکامی دولت در مهار ناترازی را صادرات بی‌رویه نفت و گاز و نادیده گرفته شدن نیاز‌های داخلی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: تا زمانی که دولت به بخش خصوصی در حوزه تولید انرژی به خصوص برای تولید انرژی پاک توجه نداشته باشد و به آن بها ندهد و تضامین لازم ارائه نشود، ناترازی انرژی و بحران آلودگی هوا همچنان به قوت خود باقی است و شعار و پویش‌هایی مانند کاهش دو درجه‌ای دمای منزل کارساز نخواهند بود و این‌گونه مسکن‌های موقتی علاوه بر اینکه موجب نارضایتی مردم شده، مشکلات جدی اقتصادی که به زودی در اقتصاد متبلور می‌شوند به همراه خواهند داشت.

کنعانی‌مقدم بیان می‌کند: به طور کلی کلاف پیچ در پیچی ایجاد شده که مقصراصلی آن هم دولت است. ضربه‌ای که خاموشی‌ها به تولید وارد می‌کنند آنقدر زیاد است که با تداوم آن به زودی شاهد ورشکستگی صنایع پایین‌دستی و کوچک خواهیم بود.

جمع‌بندی

حلقه مشاوران دولت چهاردهم در حال تزریق این باور به رئیس‌جمهور هستند «که اگر برق را گران کنیم مشکل حل می‌شود». اینها بدون در نظر گرفتن شرایط معیشتی مردم و وضعیت واحد‌های تولیدی چنین مشاوره‌هایی را ارائه می‌دهند و خروجی‌اش نه‌تنها کاهش مصرف انرژی نخواهد بود بلکه نارضایتی‌های اجتماعی را تشدید و سودآوری واحد‌های تولیدی را کاهش می‌دهد.

مشکل ناترازی انرژی در دولت شهیدرئیسی هم وجود داشت ولی شهید جمهور توانست از طریق «افزایش عملکرد نیروگاه‌ها»، «افزایش تأمین گاز از میدان پارس جنوبی»، «سوآپ گازی با ترکمنستان» و «ذخیره‌سازی گاز در ایام گرم سال» مشکل ناترازی انرژی را حل کند.

دولت چهاردهم باید از مدل موفق دولت سیزدهم در حوزه تأمین انرژی بهره بگیرد و به جای پاک کردن صورت مسئله، خود مسئله را حل و فصل کند. 

نگاه‌های لیبرالی مانند آزادسازی قیمت‌ها و افزایش قیمت انرژی هیچگاه جواب نداده و نخواهد هم داد و قطعاً با اجرای این‌گونه سیاست‌ها دوباره سال آینده شاهد تطعیلی ادارات و مدارس و کارخانجات در ایام سرد سال و یا کاهش ساعات کاری در ایام گرم سال خواهیم بود.