در صورت مفقودی چک چه باید کرد

مفقود شدن چک، چه عادی و چه صیادی، یا سرقت آن می تواند منجر به سوءاستفاده های مالی و حقوقی جدی شود. برای جلوگیری از این مشکلات، باید بلافاصله پس از اطلاع از مفقودی یا سرقت، مراحل قانونی و بانکی لازم را برای اعلام مفقودی چک طی کنید تا از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود و مسئولیت های قانونی و مالی شما به حداقل برسد. این فرآیند شامل اعلام فوری به بانک و پیگیری قضایی است.

چک، به عنوان یکی از مهم ترین اسناد تجاری و مالی، نقش حیاتی در مبادلات اقتصادی روزمره ایفا می کند و عملاً حکم پول نقد را دارد. از دست دادن یا سرقت یک برگ چک یا حتی کل دسته چک، می تواند پیامدهای ناخوشایندی از جمله سوءاستفاده های مالی، مسئولیت های حقوقی و از بین رفتن اعتبار بانکی را در پی داشته باشد. اهمیت بالای این سند، لزوم آگاهی از اقدامات صحیح و فوری پس از مفقودی را دوچندان می کند. این مقاله یک راهنمای جامع و گام به گام برای تمامی افرادی است که با چالش گم شدن چک یا چک سرقتی روبرو شده اند، با تمرکز بر چک صیادی و عادی، تا بتوانند در کوتاه ترین زمان ممکن و با اطلاع از قوانین مربوطه، از حقوق خود دفاع کرده و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند و با جزئیات کامل، تمامی مراحل اداری، بانکی و قضایی را برای شما تشریح می کند.

چرا مفقودی یا سرقت چک خطرناک است؟ عواقب عدم اقدام به موقع

نادیده گرفتن مفقودی چک یا تعلل در اقدام به موقع، می تواند تبعات جبران ناپذیری برای صادرکننده چک و حتی دارنده آن داشته باشد. هنگامی که یک چک به دست افراد سودجو یا سارق می افتد، امکان وصول وجه توسط یابنده یا سارق به راحتی فراهم می شود، چرا که چک در دست آن ها به منزله سند پرداخت است. این امر نه تنها منجر به ضرر مالی مستقیم برای صادرکننده می شود، بلکه می تواند پای او را به دعاوی حقوقی و کیفری باز کند و او را درگیر فرآیندهای طولانی و هزینه بر قضایی سازد. مسئولیت قانونی صادرکننده در قبال چک، حتی پس از مفقودی، به قوت خود باقی است و در صورت عدم پیگیری صحیح، ممکن است با حکم دادگاه به پرداخت وجه چک و حتی خسارات تأخیر تأدیه محکوم شود که این به معنای پرداخت جریمه ای اضافی علاوه بر مبلغ اصلی چک است.

یکی دیگر از عواقب جدی، برگشت خوردن چک در صورت عدم مسدودی به موقع و پیگیری های لازم است. این اتفاق نه تنها اعتبار بانکی فرد را خدشه دار می کند و ممکن است در دریافت تسهیلات بانکی، افتتاح حساب جدید یا حتی انجام برخی معاملات، با محدودیت های جدی مواجه شود، بلکه نام فرد را در لیست بدحساب ها قرار می دهد. همچنین، در برخی موارد، اگر چک برگشتی گم شود، وضعیت پیچیده تر شده و پیگیری های آن نیازمند دقت بیشتری است، زیرا از قبل دارای سابقه مشکل دار بوده است. علاوه بر این، خطر جعل و کلاهبرداری با چک های مفقود شده نیز همواره وجود دارد. سارقان ممکن است با تغییر مشخصات چک یا استفاده از هویت جعلی، اقدام به کلاهبرداری های بزرگ تری کنند که پیگیری و جبران آن بسیار دشوار خواهد بود و می تواند بار سنگینی از نظر مالی و روانی بر دوش صاحب چک بگذارد. بنابراین، آگاهی و اقدام سریع، اولین و مهم ترین گام برای محافظت از خود در برابر این خطرات است و می تواند جلوی خسارات جبران ناپذیر را بگیرد.

اقدامات فوری و اضطراری (گام های طلایی اولیه)

مهم ترین نکته در مواجهه با گم شدن چک یا سرقت چک، سرعت عمل است. هرگونه تأخیر در انجام اقدامات اولیه می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. به همین دلیل، بلافاصله پس از اطلاع از مفقودی، باید دو گام اساسی و فوری را بردارید:

گام اول: تماس با بانک و درخواست دستور عدم پرداخت چک (ماده ۱۴ قانون صدور چک)

پس از اطلاع از مفقودی یا سرقت چک، اولین و حیاتی ترین اقدام، مراجعه فوری و حضوری به شعبه بانکی است که چک را صادر کرده اید. در این مرحله، باید فرم اعلام مفقودی چک بانک را تکمیل و درخواست دستور عدم پرداخت دهید. این درخواست بر اساس ماده ۱۴ قانون صدور چک انجام می شود و شما باید علت دقیق درخواست، اعم از مفقودی، سرقت، جعل یا کلاهبرداری را به صورت کتبی به بانک اطلاع دهید. احراز هویت صادرکننده چک توسط بانک الزامی است و برای این کار معمولاً نیاز به ارائه مدارک شناسایی معتبر مانند کارت ملی و مشخصات حساب بانکی است.

بانک پس از دریافت درخواست شما، وجه چک را برای مدت یک هفته مسدود می کند تا از پرداخت آن به فرد یابنده یا سارق جلوگیری شود. این مهلت یک هفته ای، بسیار حیاتی است و به شما فرصت می دهد تا پیگیری قضایی لازم را آغاز کنید. مدت زمان مسدودی چک مفقودی در این مرحله بسیار کوتاه است و فقط برای همین یک هفته اعتبار دارد. حتماً یک رسید کتبی از بانک بابت ثبت دستور عدم پرداخت دریافت کنید که شامل تاریخ و زمان دقیق ثبت دستور و مشخصات چک باشد. این رسید در مراحل بعدی پیگیری قضایی به عنوان سند اولیه بسیار مهم و ضروری است. در مورد چک صیادی، با توجه به ثبت سیستمی آن ها، اطلاع رسانی به بانک و ثبت دستور در سامانه صیاد نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا سیستم بانک مرکزی نیز از وضعیت چک مطلع شود و از نقل و انتقال غیرمجاز آن جلوگیری به عمل آید.

ماده ۱۴ قانون صدور چک تصریح می کند که صادرکننده چک یا ذینفع آن می تواند در صورت مفقودی، سرقت، جعل یا کلاهبرداری، کتباً به بانک دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد. این دستور فقط برای یک هفته اعتبار دارد و در این مدت، باید پیگیری قضایی انجام شود.

گام دوم: ثبت مفقودی یا سرقت در سامانه ساد ۲۴ مفقودی چک

پس از اقدام در بانک، گام مکمل و تسریع بخش، ثبت مفقودی یا سرقت چک در سامانه ساد ۲۴ است. این سامانه به عنوان یک پلتفرم جامع، به شما کمک می کند تا امنیت بیشتری برای چک های مفقود شده یا سرقتی خود فراهم کنید. سامانه ساد ۲۴ با ایجاد یک پایگاه داده متمرکز، امکان جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی را به شدت افزایش می دهد و به عنوان یک ابزار پیشگیرانه بسیار مؤثر عمل می کند. مزایای اصلی استفاده از این سامانه عبارتند از:

• از نقل و انتقال چک در بازار و دست به دست شدن آن بین افراد سودجو جلوگیری می شود. اطلاعات چک شما به صورت عمومی قابل استعلام می شود و افراد می توانند قبل از پذیرش چک، از وضعیت آن مطلع شوند.
• یک سابقه رسمی و قابل استناد از مفقودی چک ایجاد می شود که در پیگیری های قضایی آتی و اثبات ادعای شما مؤثر خواهد بود و وزن پرونده شما را تقویت می کند.
• روند پیگیری های حقوقی و قضایی تسریع می یابد، زیرا مراجع قضایی نیز می توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند و درک بهتری از وضعیت چک پیدا کنند.
• اعلام عمومی به خریداران چک، از معاملات ناخواسته با چک های مفقودی جلوگیری می کند و ریسک مالی در بازار را کاهش می دهد.

برای ثبت اطلاعات، کافی است به وب سایت (sad24.ir) یا اپلیکیشن موبایل ساد ۲۴ مراجعه کرده و با وارد کردن مشخصات دقیق چک از جمله شماره شبا، شماره سریال چک، نوع چک (عادی یا صیادی) و وضعیت مفقودی/سرقت، فرآیند را تکمیل کنید. این اقدام، به خصوص برای مفقودی دسته چک، اهمیت بیشتری پیدا می کند زیرا می توانید تمامی برگه های دسته چک را به صورت یکجا ثبت کنید. با استفاده از ساد ۲۴، شانس سوء استفاده از چک مفقودی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و امنیت معاملات در بازار افزایش می یابد. فراموش نکنید که این سامانه یک ابزار پیشگیرانه است و جایگزین اقدامات بانکی و قضایی نیست، بلکه مکملی قدرتمند برای آن ها محسوب می شود.

پیگیری قضایی برای مفقودی چک (در مهلت یک هفته ای بانک)

همانطور که ذکر شد، دستور عدم پرداخت بانکی تنها یک هفته اعتبار دارد. در این مهلت حیاتی، شما باید پیگیری قضایی برای مفقودی چک را آغاز کنید تا مسدودی وجه چک در بانک تمدید شود و روند قانونی برای تعیین تکلیف نهایی طی شود. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا بدون اقدام قضایی، پس از یک هفته، بانک می تواند وجه چک را به دارنده آن پرداخت کند و تمام تلاش های اولیه شما بی نتیجه خواهد ماند.

گام سوم: مراجعه به مراجع قضایی صالح و تنظیم شکوائیه

انتخاب مرجع قضایی مناسب بستگی به ماهیت و مبلغ چک مفقودی یا سرقتی دارد. آگاهی از این تفاوت ها برای جلوگیری از اتلاف وقت و سردرگمی ضروری است:

• شورای حل اختلاف: صلاحیت این مرجع برای چک هایی است که مبلغ آن ها تا سقف ۲۰ میلیون تومان (در زمان نگارش این مقاله) است و صرفاً در صورت مفقودی عادی چک، یعنی زمانی که چک به هر دلیلی گم شده و نه سرقت، جعل یا کلاهبرداری. درخواست شورای حل اختلاف چک مفقودی باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود و نیاز به مدارک هویتی و مشخصات دقیق چک دارد. در شورای حل اختلاف، تمرکز بر سازش و حل و فصل مسالمت آمیز است.
• دادگاه عمومی حقوقی: اگر مبلغ چک بالای ۲۰ میلیون تومان باشد (در زمان نگارش این مقاله) و مورد مفقودی عادی باشد، صلاحیت رسیدگی با دادگاه عمومی حقوقی است. در اینجا نیز باید دادخواست حقوقی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه ارائه شود. روند رسیدگی در دادگاه عمومی حقوقی ممکن است زمان برتر باشد و نیازمند پیگیری های جدی تر است.
• دادسرا (شکوائیه کیفری): در صورتی که چک شما سرقت شده باشد، جعل شده باشد، یا مورد کلاهبرداری قرار گرفته باشد، باید به دادسرا مراجعه کنید و شکوائیه کیفری تنظیم نمایید. در این موارد، مبلغ چک اهمیتی ندارد و دادسرا مرجع صالح است، زیرا جرم کیفری رخ داده است. تنظیم شکوائیه کیفری معمولاً پیچیدگی بیشتری دارد و بهتر است با مشورت یک وکیل انجام شود تا تمامی جنبه های حقوقی و کیفری پرونده به درستی پوشش داده شود. هدف از این اقدام، دریافت گواهی اعلام مفقودی چک یا گواهی ثبت شکایت است که برای مراحل بعدی ضروری است و به بانک ارائه می شود.

تنظیم شکوائیه یا درخواست باید دقیق و مستند باشد و تمامی جزئیات مربوط به چک، زمان و مکان تقریبی مفقودی یا سرقت، و هرگونه شواهد موجود در آن قید شود. این اسناد از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع مربوطه ارسال می گردد. در صورت عدم آگاهی کافی، می توانید از کارشناسان حقوقی کمک بگیرید تا شکوائیه شما بدون نقص باشد.

گام چهارم: ارائه گواهی مفقودی به بانک برای تمدید مسدودی

پس از دریافت گواهی از مرجع قضایی (اعم از دادگاه یا دادسرا)، ضروری است که حداکثر ظرف مدت یک هفته از تاریخ صدور دستور عدم پرداخت اولیه توسط بانک، این گواهی را به شعبه بانک مربوطه تسلیم کنید. این مرحله مهر تأیید نهایی بر اقدامات اولیه شماست و باعث می شود مسدودی وجه چک در بانک به صورت دائمی تر تا زمان تعیین تکلیف نهایی پرونده ادامه پیدا کند.

عواقب عدم ارائه گواهی: اگر این گواهی را در مهلت مقرر به بانک ارائه ندهید، بانک پس از اتمام یک هفته، دیگر موظف به مسدود نگه داشتن وجه چک نیست و در صورت مراجعه دارنده چک، می تواند وجه آن را پرداخت کند. این موضوع می تواند تمام زحمات شما را به هدر دهد و شما را با مسئولیت پرداخت وجه چک روبرو سازد، حتی اگر چک واقعاً مفقود شده باشد. بنابراین، دقت در این مهلت زمانی بسیار حیاتی است.

نقش بانک پس از ارائه گواهی: با ارائه گواهی قضایی، بانک موظف است وجه چک را مسدود نگه دارد و از پرداخت آن به دارنده خودداری کند. این مسدودی تا زمانی ادامه می یابد که مرجع قضایی رأی نهایی خود را صادر کرده و تکلیف پرونده مشخص شود. این تعیین تکلیف ممکن است شامل پیدا شدن چک و رفع مفقودی، یافتن سارق و رسیدگی کیفری به پرونده، یا صدور حکم ابطال چک مفقودی باشد. در صورتی که دادگاه، موضوع مفقودی بودن چک را احراز کند و تشخیص دهد که چک واقعاً گم شده یا سرقت شده است و دیگر قابل وصول نیست، می تواند حکم بر ابطال چک مفقودی صادر کند، که در این صورت دیگر هیچ کس نمی تواند وجه آن را وصول کند و مسئولیت از دوش صادرکننده برداشته می شود. این حکم قضایی، سند قطعی برای حل و فصل نهایی موضوع است.

سناریوهای خاص و نکات تکمیلی در مواجهه با مفقودی چک

علاوه بر مراحل پایه که برای تمامی موارد گم شدن چک لازم الاجرا است، در برخی شرایط خاص یا برای اطمینان بیشتر، توجه به نکات زیر ضروری است تا بتوانید به طور کامل از حقوق خود محافظت کنید و از بروز مشکلات آتی جلوگیری نمایید. شناخت این سناریوها و راهکارهای مربوط به آن ها، به شما دیدگاه جامع تری در برخورد با این مسائل می دهد.

الف) اگر دسته چک کامل گم شود چه باید کرد؟

در صورت مفقودی دسته چک، نگرانی ها بیشتر می شود، چرا که چندین برگ چک خام یا تکمیل شده در معرض سوءاستفاده قرار می گیرند. در این حالت، علاوه بر طی کردن تمام مراحل ذکر شده برای یک برگ چک (اعلام به بانک و مراجعه به مرجع قضایی)، تأکید می شود که تمامی برگه های دسته چک را در سامانه ساد ۲۴ مفقودی چک ثبت کنید. این کار به جلوگیری از هرگونه نقل و انتقال یا سوءاستفاده از تمام برگه های دسته چک کمک می کند و به افزایش امنیت مالی شما منجر می شود، زیرا اطلاعات تمامی برگه ها در یک پایگاه داده متمرکز ثبت می گردد.

برای گرفتن چک المثنی بعد از مفقودی دسته چک، باید به بانک خود مراجعه کرده و درخواست دهید. بانک مرکزی از طریق سامانه صیاد وضعیت شما را استعلام می کند تا اطمینان حاصل شود که هیچ سابقه منفی در استفاده از چک های قبلی خود نداشته اید و واجد شرایط دریافت دسته چک جدید هستید. صدور دسته چک المثنی مستلزم شرایطی است، از جمله نداشتن سابقه چک برگشتی فعال، یا داشتن درصد بالایی از برگه های چک ثبت شده در سامانه صیاد. بانک پس از بررسی های لازم و تایید سامانه صیاد بانک مرکزی، اقدام به صدور دسته چک جدید خواهد کرد. این فرآیند ممکن است کمی زمان بر باشد، لذا صبر و پیگیری مستمر از طریق بانک و مراجع ذی ربط ضروری است.

ب) اثبات مفقودی چک یا سرقت آن

در مراجع قضایی، برای اثبات مفقودی چک یا سرقت آن، نیاز به ارائه شواهد و مدارک محکمه پسند است. این مدارک به دادگاه کمک می کند تا صحت ادعای شما را تأیید کند و تصمیم گیری عادلانه ای صورت گیرد. شواهد قابل قبول می تواند شامل موارد زیر باشد:

• شهادت شهود: اگر افرادی شاهد مفقودی یا سرقت چک بوده اند، شهادت کتبی یا حضوری آن ها در دادگاه می تواند به اثبات موضوع کمک کند و به عنوان دلیل موجه مورد استناد قرار گیرد.
• گزارش نیروی انتظامی: در موارد سرقت، ارائه گزارش رسمی نیروی انتظامی (کلانتری) مبنی بر ثبت شکایت سرقت، یک مدرک بسیار قوی محسوب می شود و نشان می دهد که شما بلافاصله پس از وقوع حادثه اقدام قانونی کرده اید. این گزارش می تواند شامل جزئیات بیشتری از حادثه باشد.
• نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار: انتشار آگهی مفقودی چک در یک روزنامه کثیرالانتشار (با ذکر مشخصات چک و شماره سریال آن) نیز می تواند به عنوان یکی از دلایل اثبات و نیز اطلاع رسانی عمومی مورد استفاده قرار گیرد. این آگهی نشان می دهد که شما سعی در اطلاع رسانی گسترده داشته اید تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری شود.

جمع آوری هرچه بیشتر این مدارک، شانس شما را برای موفقیت در پرونده قضایی و ابطال چک مفقودی افزایش می دهد.

ج) سوء استفاده از قوانین مفقودی چک (اعلام خلاف واقع)

قانون گذار برای جلوگیری از سوءاستفاده از سازوکار اعلام مفقودی چک، تمهیداتی جدی اندیشیده است. اگر صادرکننده ای به دروغ و با هدف جلوگیری از پرداخت وجه چک، اقدام به اعلام خلاف واقع مفقودی یا سرقت چک کند، با پیامدهای قانونی جدی مواجه خواهد شد. این اقدام نه تنها جرم محسوب می شود بلکه به دلیل اخلال در نظام بانکی و تضییع حقوق دارنده چک، مجازات هایی را در پی دارد و اعتبار مالی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد.

ماده ۷ قانون صدور چک به صراحت بیان می کند: «هر کس با علم به عدم مفقود شدن یا سرقت و یا جعل و یا کلاهبرداری بودن چک، دستور عدم پرداخت صادر کند، علاوه بر مجازات حبس از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی معادل دو برابر وجه چک، به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک نیز محکوم خواهد شد.»

این ماده برای حفظ اعتبار چک و جلوگیری از تضییع حقوق دارنده چک وضع شده است و نشان دهنده اهمیت صحت و صداقت در اعلام مفقودی است. در چنین مواردی، علاوه بر پرداخت وجه چک، فرد باید خسارت های وارده به دارنده چک (از جمله خسارت تأخیر تأدیه) را نیز بپردازد و ممکن است مشمول مجازات های کیفری نیز شود که می تواند زندگی حرفه ای و شخصی او را تحت الشعاع قرار دهد. بنابراین، هرگز نباید از این مکانیسم قانونی به نیت سوءاستفاده استفاده کرد.

د) اگر دارنده (ذینفع) چک، آن را گم کرده باشد چه کند؟

گاهی اوقات، این صادرکننده نیست که چک را گم می کند، بلکه دارنده یا ذینفع چک آن را از دست می دهد. در این حالت، اقدامات دارنده چک کمی متفاوت خواهد بود، اما باز هم سرعت عمل بسیار مهم است تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری شود:

1. فوری به صادرکننده چک اطلاع دهد: مهم است که صادرکننده در جریان مفقودی قرار گیرد تا او بتواند اقدامات لازم را برای دستور عدم پرداخت به بانک انجام دهد و از بروز مشکلات حقوقی برای خودش نیز جلوگیری کند. این اقدام اولیه، مسئولیت را تا حد زیادی از دوش صادرکننده برمی دارد.
2. درخواست صدور چک جدید: در صورت همکاری صادرکننده، دارنده می تواند درخواست کند که صادرکننده چک جدیدی صادر و جایگزین چک مفقود شده کند. این بهترین و ساده ترین راه حل برای هر دو طرف است و از پیچیدگی های قضایی جلوگیری می کند.
3. اقامه دعوی حقوقی برای مطالبه وجه: اگر صادرکننده همکاری نکرد یا امکان صدور چک جدید فراهم نبود، دارنده می تواند با ارائه مدارک و شواهد مفقودی (مانند اثبات وجود معامله، شهادت شهود، یا آگهی مفقودی)، اقدام به اقامه دعوی حقوقی در دادگاه برای مطالبه وجه چک نماید. در این حالت نیز ممکن است نیاز به اثبات مفقودی چک و انتشار آگهی باشد و روند پرونده ممکن است طولانی تر و پرهزینه تر شود، لذا همکاری دو طرف همواره توصیه می شود.

ه) نقش سامانه صیاد در کاهش مشکلات مفقودی چک

ورود چک صیادی و الزامی شدن ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، تحولی بزرگ در نظام بانکی کشور ایجاد کرده و به طور قابل توجهی از مشکلات ناشی از مفقودی و سرقت چک کاسته است. این سامانه با ایجاد شفافیت و قابلیت رصد، امنیت معاملات را افزایش داده و فرآیند پیگیری را تسهیل کرده است. با ثبت چک در سامانه صیاد:

• اطلاعات چک به صورت سیستمی و متمرکز ثبت می شود و هرگونه تغییر یا نقل و انتقال آن قابل پیگیری است، که این امر به ردیابی چک کمک شایانی می کند.
• امکان رصد و پیگیری سیستمی وضعیت چک فراهم می شود، که به بانک ها و مراجع قضایی کمک می کند تا در زمان مفقودی، اطلاعات دقیق تری داشته باشند و با سرعت بیشتری عمل کنند.
• ممنوعیت صدور چک در وجه حامل، از انتقال آسان چک های مفقودی به افراد ناشناس جلوگیری می کند و شناسایی دارنده چک را ساده تر می سازد و این یک نکته امنیتی چک صیادی بسیار مهم است که ریسک کلاهبرداری را به شدت کاهش می دهد.

این تدابیر، امنیت معاملات با چک را افزایش داده و فرآیند پیگیری چک مفقودی را برای صادرکننده و دارنده تسهیل کرده است. از این رو، آگاهی کامل از نحوه کار با سامانه صیاد و ثبت صحیح اطلاعات چک ها، از اهمیت بالایی برخوردار است و همه کاربران چک باید با آن آشنا باشند.

و) تفاوت های چک عادی و چک صیادی در روند مفقودی

در حالی که کلیت مراحل اعلام مفقودی چک برای هر دو نوع چک عادی و صیادی مشابه است، اما تفاوت های جزئی و مهمی نیز وجود دارد که به دلیل ماهیت سیستمی چک های صیادی و قوانین جدید است. آشنایی با این تفاوت ها به شما کمک می کند تا در هر مورد، بهترین اقدام را انجام دهید و از بروز خطا جلوگیری کنید:

ویژگی	چک عادی (قدیمی)	چک صیادی (جدید)
نحوه صدور	به صورت فیزیکی توسط صادرکننده تکمیل می شد و نیازی به ثبت سیستمی نداشت.	ثبت و تأیید سیستمی در سامانه صیاد (بانک مرکزی) الزامی است و هر انتقال یا وصول آن باید در سامانه ثبت شود.
در وجه حامل	قابلیت صدور در وجه حامل وجود داشت، که در صورت مفقودی، پیدا کردن دارنده بسیار دشوار بود.	ممنوع است و صرفاً باید به نام شخص مشخص صادر شود، که پیگیری چک مفقودی را ساده تر می کند.
اعلام مفقودی به بانک	مراجعه حضوری و تکمیل فرم کتبی.	مراجعه حضوری و تکمیل فرم + اطلاع رسانی از طریق سامانه صیاد (مستقیم یا از طریق بانک) که از طریق کدهای ۱۶ رقمی چک انجام می شود.
پیگیری سیستمی	محدود و عمدتاً از طریق مراجع قضایی صورت می گرفت.	امکان پیگیری چک مفقودی و رصد آن در سامانه صیاد توسط بانک و مراجع ذی ربط بیشتر است و وضعیت چک قابل استعلام است.
سامانه ساد ۲۴	مفید برای اطلاع رسانی و پیشگیری از نقل و انتقال دستی.	مفید برای اطلاع رسانی و جلوگیری از نقل و انتقال غیرمجاز سیستمی، به عنوان یک لایه امنیتی مضاعف.
نکات امنیتی	حفظ و نگهداری فیزیکی چک.	حفظ و نگهداری فیزیکی چک و همچنین اطلاعات کاربری و رمزهای مربوط به سامانه صیاد.

با وجود این تفاوت ها، اصل اقدام فوری برای دستور عدم پرداخت و سپس پیگیری قضایی برای هر دو نوع چک یکسان و ضروری است. شناخت این جزئیات به شما کمک می کند تا با دقت و کارایی بیشتری عمل کنید و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری نمایید.

نتیجه گیری

مواجهه با مفقودی چک یا سرقت آن، تجربه ای ناخوشایند و پر از استرس است، اما با آگاهی از مراحل اعلام مفقودی چک و اقدام به موقع و صحیح، می توان از بسیاری از تبعات حقوقی و مالی آن جلوگیری کرد. کلید حل این مشکل، سرعت عمل در دستور عدم پرداخت چک به بانک، استفاده از سامانه های کمکی مانند سامانه ساد ۲۴ مفقودی چک برای افزایش اطلاع رسانی و امنیت، و پیگیری دقیق قضایی در مراجع صالح، اعم از شورای حل اختلاف چک مفقودی یا دادسرا است.

تأکید بر قانون مفقودی چک و پیروی از ماده ۱۴ قانون صدور چک، به شما این امکان را می دهد که در مهلت یک هفته ای، با دریافت گواهی قضایی، مسدودی وجه چک را تمدید کنید و زمان لازم برای تعیین تکلیف نهایی را به دست آورید. با ورود چک صیادی و قوانین جدید، امنیت معاملات افزایش یافته و پیگیری ها ساده تر شده است، اما همچنان هوشیاری و دقت در نگهداری از اسناد مالی، چه فیزیکی و چه اطلاعات سیستمی، حرف اول را می زند. به یاد داشته باشید که در موارد پیچیده یا ابهامات خاص، مشورت با وکیل یا کارشناس حقوقی می تواند راهگشا باشد و از بروز مشکلات احتمالی بیشتر جلوگیری کند. با رعایت دقیق این نکات و مراحل، می توانید در صورت گم شدن چک خود، با اطمینان و آگاهی کامل، بهترین تصمیمات را اتخاذ کنید و حقوق و دارایی های خود را به بهترین شکل ممکن حفظ نمایید.