فرمان «رمضانی» شاه عباس برای مردم باکو + عکس 

مسجد جمعه باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، یکی از مهم ترین مساجد قفقاز جنوبی است که در سال 2000 میلادی ذیل پرونده شهر تاریخی باکو، در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است؛ مسجدی با کتیبه های فارسی از شاه عباس و طهماسب.  

به گزارش ساز ایرانی، مرتضی رضوانفر، عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی براساس پژوهشی که درباره این مسجد انجام داده، می گوید: این مسجد ارزشمند که در دوره دین ستیزی در شوروی سابق، تبدیل به موزهٔ فرش شده بود، دارای کتیبه های فارسی ارزشمندی از قرن 8 تا 13 قمری است، از جمله آنها فرامین سه پادشاه شامل «اولجایتو محمد خدابنده» 680 تا 716 قمری، شاه طهماسب 964 قمری، شاه عباس 1024 قمری، و چند کتیبه وقف و مرمت در قرن سیزدهم است.  

به گفته این پژوهشگر، بخشی از متن کتیبه فرمان شاه عباس مبنی بر تخفیف مالیاتی مردم باکو در ماه مبارک رمضان چنین است: «حکم جهان مطاع شد آنکه در این وقت بنابر عنایت بی غایت شاهانه در باب شیعیان بادکوبه، الکا (ناحیه) شیروان… یک ماهۀ شهر رمضان المبارک سوای توجیهاتی که اجازه داده می شود و به تخفیف و تصدق مقرر دانستیم… تیولداران الکا مذکور حسب المسطور مقرر دانسته رسد یک ماه شهر مذکور را از تیول خود بر طرف دانند و طلبی از رعایا ننمایند… تغییر کننده تخفیف مذکور به لعنت الهی و نفرین حضرت رسالت پناهی گرفتار گردد و باید که دستور میمون را به سنگ نقش نموده بر دعا گویی دوام دولت قاهره تقصیر نکنند….»

رضوانفر همچنین به بخشی از کتیبه فرمان تخفیف مالیاتی اولجایتو خدابنده اشاره کرد که در آن نوشته شده است: «… پادشاه اسلام فرمان فرمای ربع مسکون سلطان معظم قاآن اعظم مالک رقاب الامم شهریار العرب و العجم اولجایتو خدابنده محمد خلدالله  ملکه…». 

این پژوهشگر همچنین به بخشی از کتیبه تخفیف مالیاتی شاه طهماسب پرداخت که در آن آمده است: «ممالک محروسه را بتخفیف و تصدق مقرر فرموده ثواب آنرا بارواح حضرات عالیات (مقدسات چهارده) معصوم صلواه الله و سلامه علیهم اجمعین هدیه کردم…». 

براساس پژوهش رضوانفر، شهر باکو دارای بیشترین کتیبه فارسی در کشورهای قفقاز جنوبی و شمالی است که توسط مردم فرهنگ دوست آن، به شیوه مناسبی حفاظت و اکثرا شناسنامه دار شده است.  

پایان خبر ساز ایرانی