مرکز فرهنگی حیدر علی اف شگفتی دیگر از معماری زاها حدید

مرکز فرهنگی حیدر علی اف در باکو، آذربایجان، یکی از برجسته ترین و چشمگیرترین آثار معماری معاصر است که به دست زاها حدید، معمار سرشناس بریتانیایی-عراقی، خلق شده است. این بنا با فرم سیال و منحنی خود، نه تنها نمادی از معماری نوین آذربایجان است، بلکه جایگاه ویژه ای در میان شاهکارهای جهانی دارد و به حق، شگفتی دیگری از نبوغ زاها حدید به شمار می رود. این ساختمان بی نظیر که در ۱۲ مه ۲۰۱۲ افتتاح شد، با زیربنایی بالغ بر ۵۷,۵۰۰ متر مربع، خود را به عنوان قطبی فرهنگی در منطقه معرفی کرده و نمادی از حرکت به سوی آینده ای پویا و مدرن برای باکو است.

این مقاله به بررسی جامع و عمیق این مرکز فرهنگی می پردازد؛ از فلسفه طراحی و الهام گیری های آن گرفته تا نوآوری های سازه ای و تکنیکی که امکان تحقق چنین فرم پیچیده ای را فراهم آورده اند. هدف، ارائه تحلیلی دقیق و در عین حال قابل فهم از این شاهکار معماری است که نه تنها برای متخصصان این حوزه، بلکه برای علاقه مندان به هنر و فرهنگ نیز جذاب و آموزنده باشد.

مروری بر اطلاعات کلیدی مرکز فرهنگی حیدر علی اف

مرکز فرهنگی حیدر علی اف در پایتخت آذربایجان، شهر باکو، قرار گرفته و به سرعت به یکی از نمادهای اصلی این شهر تبدیل شده است. طراحی این مجموعه فرهنگی توسط دفتر معماری زاها حدید انجام پذیرفته است، کسی که به دلیل سبک خاص و فرم های منحنی و دینامیک خود در دنیای معماری شهرت جهانی دارد.

ساخت این پروژه عظیم پس از برگزاری مسابقه ای در سال ۲۰۰۷ آغاز شد و در نهایت در سال ۲۰۱۲ به بهره برداری رسید. این مرکز با مساحتی در حدود ۵۷,۵۰۰ متر مربع، فضاهای متنوعی را در خود جای داده است که شامل سالن های نمایش، گالری های هنری، موزه، کتابخانه و فضاهای کنفرانس می شود. نام گذاری این مرکز به نام حیدر علی اف، اولین منشی حزب کمونیست آذربایجان و سپس رئیس جمهور این کشور از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳، نشان دهنده اهمیت سیاسی و فرهنگی این بنا در هویت ملی آذربایجان است.

مرکز فرهنگی حیدر علی اف نه تنها به دلیل ابعاد و کاربری وسیع خود، بلکه به خاطر فرم ارگانیک و بی سابقه خود، مورد توجه قرار گرفته است. این بنا به عنوان یک نقطه عطف در منظر شهری باکو، نقش مهمی در تغییر چهره این شهر از دوران پساشوروی به سوی یک کلان شهر مدرن و جهانی ایفا می کند.

فلسفه طراحی: گریز از گذشته، نگاه به آینده

فلسفه طراحی مرکز فرهنگی حیدر علی اف ریشه در یک نگاه عمیق به هویت و آینده آذربایجان دارد. این پروژه فراتر از یک سازه صرف، بیانیه ای قدرتمند علیه گذشته و گامی جسورانه به سوی مدرنیته است.

میراث معماری باکو و چالش هویت

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ و استقلال آذربایجان، شهر باکو، پایتخت این کشور، با چالش بازتعریف هویت شهری خود مواجه شد. معماری دوران شوروی، با ویژگی های خشک، فرم های مکعبی و تکراری، در سراسر شهر غالب بود. این نوع معماری، که اغلب فاقد روح و ارتباط با فرهنگ محلی بود، نیاز به یک تحول اساسی داشت. دولت آذربایجان، با هدف مدرن سازی و توسعه زیرساخت ها، سرمایه گذاری های سنگینی را آغاز کرد تا باکو را به شهری با معماری نوین و نمادین تبدیل کند و از میراث معماری شوروی به تدریج فاصله بگیرد.

رویکرد زاها حدید: سیالیت و همگرایی

زاها حدید با درک عمیق از این زمینه تاریخی و فرهنگی، رویکردی رادیکال را برای طراحی مرکز فرهنگی حیدر علی اف برگزید. او به جای تقلید یا پیروی از الگوهای سنتی، به دنبال خلق یک زبان معماری جدید بود که هم به فرهنگ غنی آذربایجان احترام بگذارد و هم نمادی از نگاه رو به آینده باشد. الهام گیری از فرهنگ و هنر آذربایجانی و اسلامی در این پروژه، نه به شکل کپی برداری مستقیم از نقوش یا فرم ها، بلکه به صورت تفسیری مدرن و انتزاعی از مفاهیم سیالیت، پیوستگی و وحدت خود را نشان می دهد.

ایده اصلی حدید، محو کردن مرزهای میان فضای داخلی و خارجی بود؛ جایی که پوسته ساختمان از زمین برمی خیزد و به سوی بالا و داخل جریان می یابد، گویی که این بنا بخشی طبیعی از چشم انداز است. این پیوستگی، تلاشی برای ایجاد حس استقبال و دعوت کنندگی است و تجربه بازدیدکننده را از یک فضای محدود به یک جریان بی وقفه و آزاد تبدیل می کند. مفاهیمی چون خوشنویسی و قالیبافی سنتی آذربایجان، که در آن ها خطوط و الگوها به صورت مداوم و بدون وقفه جریان دارند، به صورت انتزاعی در فرم ها و جزئیات این بنا منعکس شده اند. این رویکرد، بیانگر اشتیاق آذربایجان به نمایش احساسات، تنوع فرهنگی و چهره ای خوش بین و رو به آینده است.

هدف طراح پیوند دادن درک تاریخی از معماری این محل نه بوسیله ی تقلید یا تحدید استفاده از اشکال آن بلکه ارتقاء آن به تفسیر محکم امروزین بوده که یک درک ظریف و بی بدیل را منعکس می سازد.

تحلیل فرم و کانسپت معماری: رقص خطوط و سطوح

مرکز فرهنگی حیدر علی اف نمونه ای برجسته از معماری پارامتریک و سیال است که خطوط و سطوح در آن به رقص درآمده اند. این بنا با فرم های ارگانیک و پویا، تجربه بصری و فضایی منحصر به فردی را ارائه می دهد.

فرم بیرونی: پوسته ای زنده و پیوسته

فرم بیرونی این ساختمان، به معنای واقعی کلمه، شگفت انگیز است. هیچ گوشه یا خط مستقیمی در پوسته بیرونی آن یافت نمی شود. تمامی سطوح به صورت منحنی و مواج طراحی شده اند که از زمین برمی خیزند، چرخش می یابند و به سمت بالا حرکت می کنند و سپس به داخل ساختمان کشیده می شوند. این سیالیت، نه تنها از نظر بصری جذاب است، بلکه تداعی کننده حرکت و پویایی است.

پوسته سفید و درخشان بنا، با انعکاس نور خورشید در طول روز و نورپردازی هنرمندانه در شب، جلوه های متفاوتی از خود نشان می دهد. این پوسته، ساختمان را در لفاف خود گرفته، به آن شکل داده و به زمین می نشاند، به گونه ای که مرز بین بنای معمارانه و چشم انداز شهری محو می شود. میدان اطراف بنا نیز به عنوان ادامه همین پوسته عمل می کند و بازدیدکنندگان را به سمت ورودی های مختلف و فضاهای عمومی هدایت می کند. این پیوستگی بین میدان و ساختمان، فضایی دعوت کننده و یکپارچه ایجاد می کند که احساس خوشامدگویی و هدایت را در بازدیدکننده برمی انگیزد.

فضاهای داخلی: تجربه ای بی وقفه از جریان

تجربه سیالیت در مرکز فرهنگی حیدر علی اف به فضاهای داخلی نیز سرایت کرده است. هنگامی که وارد ساختمان می شوید، این جریان بی وقفه فرم ها و سطوح ادامه می یابد. ستون ها به شکلی هوشمندانه در دیوارها و سطوح منحنی پنهان شده اند تا هیچ عنصری مانع از تجربه یکپارچه و بدون وقفه فضا نشود. این رویکرد، حس شناوری و گشایش را در تمام بخش های داخلی، از لابی های وسیع گرفته تا راهروهای ارتباطی، ایجاد می کند.

نور طبیعی نقش حیاتی در خلق فضاهای پویا و متغیر ایفا می کند. نور از طریق بازشوهای استراتژیک و سطوح شفاف، به داخل نفوذ کرده و با تغییر زاویه در طول روز، بازی نور و سایه را در فضاهای داخلی به نمایش می گذارد. نورپردازی مصنوعی در شب نیز این اثر را تقویت می کند و با تمایز بخشیدن به سطوح داخلی و خارجی، ترکیب بندی رسمی برای برنامه های دربرگیرنده آن فراهم می آورد. این ترکیب هوشمندانه نور، فرم و فضا، تجربه ای حسی و فراموش نشدنی برای بازدیدکنندگان رقم می زند. سالن های نمایش، گالری ها و کتابخانه، هر یک با حفظ هویت منحصر به فرد خود، جزئی جدایی ناپذیر از این کل سیال هستند.

نوآوری های سازه ای و تکنیکی: شاهکاری از مهندسی نوین

تحقق فرم های پیچیده و سیال مرکز فرهنگی حیدر علی اف بدون نوآوری های چشمگیر در زمینه سازه و تکنولوژی ساخت امکان پذیر نبود. این پروژه مرزهای مهندسی معماری را جابجا کرده است.

سیستم سازه: ترکیبی هوشمندانه

سازه مرکز فرهنگی حیدر علی اف از ترکیب دو سیستم اصلی تشکیل شده است: یک سازه بتن مسلح و یک سیستم سازه فضاکار (Space Frame). این ترکیب، امکان دستیابی به دهانه های وسیع و فضاهای بدون ستون را فراهم آورده است که برای حفظ سیالیت بصری و عدم وقفه در فضای داخلی حیاتی است. عناصر عمودی سازه به شکلی استادانه در دل دیوارها و سطوح منحنی پنهان شده اند، تا بازدیدکننده بتواند تجربه یک جریان بدون مانع را داشته باشد.

هندسه خاص و منحنی سطوح، نیازمند یک سازه بی قید و شرط و شگرف بود. برای این منظور، از ستون های خمیده چکمه ای استفاده شد که ساخت پوسته واژگون شده سطوح را از سطح زمین تا بخش های غربی ساختمان ممکن ساختند. همچنین، سیستم کام و زبانه که از سر تیرهای پیش آمده باریک می شوند، پوشش ساختمان را تا شرق سایت پشتیبانی می کنند. سازه فضاکار با ایجاد یک شبکه صلب اما منعطف، امکان خلق فرم های آزاد را میسر ساخته و به طور قابل توجهی زمان ساخت و ساز را کاهش داده است. این زیرسازی منعطف، با درزهای فرم آزاد پوشش نما درهم آمیخته شده و به پایداری و زیبایی پروژه کمک شایانی کرده است.

انتخاب متریال: انعطاف پذیری و دوام

انتخاب متریال های پوشش بیرونی برای این پروژه از اهمیت بالایی برخوردار بود، چرا که باید قابلیت شکل پذیری بالا برای فرم های منحنی و پیچیده را دارا می بودند. فیبر شیشه ای بتن مسلح (GFRC) و فیبر شیشه ای پلی استر مسلح (GFRP) به عنوان متریال ایده آل برای پوشش این ساختمان انتخاب شدند. این متریال ها خاصیت پلاستیکی (انعطاف پذیری) قدرتمندی دارند و در عین حال، مقاومت و دوام لازم را برای مقابله با شرایط محیطی و بارهای خارجی فراهم می کنند.

استفاده از GFRC و GFRP امکان تولید پنل های بزرگ و منحنی را با دقت بالا فراهم آورد. چالش اصلی در اینجا، نه تنها تولید این پنل ها، بلکه حمل و نقل و نصب آن ها با دقت میلی متری بود تا پیوستگی و یکپارچگی سطوح حفظ شود. درزهای موجود در نما، که ناشی از فرآیند منطقی سازی هندسه پیچیده هستند، به صورت کاربردی و زیبایی شناختی در این پروژه به کار رفته اند. مطالعات فراوانی بر روی هندسه سطوح انجام شد تا پنل ها به صورت منطقی و ریاضی، ارتباط خود را در امتداد ساختمان و محوطه به صورت پیوسته حفظ نمایند و به مشکلات ساخت و ساز، از جمله حرکات موضعی ناشی از پیچش و انکسار، بارهای خارجی، تغییرات دمایی، زمین لرزه و نیروی باد، پاسخگویی مناسب داشته باشند.

نورپردازی: رقص نور و سایه

نورپردازی در مرکز فرهنگی حیدر علی اف با ظرافت قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است تا بر یکپارچگی ارتباط میان درون و بیرون ساختمان تأکید کند. استراتژی نورپردازی در طول روز و شب متفاوت است و هر کدام جلوه های بصری منحصر به فردی ایجاد می کنند.

در طول روز، حجم ساختمان نور را منعکس می سازد و بر اساس حرکت خورشید و نقطه دید ناظر، جلوه ساختمان پیوسته در تغییر است. استفاده از شیشه نیمه انعکاس دهنده، جلوه های متناوب کوتاه ارائه می کند و نگاه بیننده را کنجکاوانه به دنبال خود می کشد، بدون اینکه خط سیر روان درون ساختمان را کاملاً فاش سازد. این رویکرد هوشمندانه، حس رازآلودگی و جذابیت را افزایش می دهد.

در هنگام شب، این خصیصه به نحو استادانه ای توسط وسایل نورپردازی که در زیر لایه ها قرار گرفته اند، تقویت می شود. این نورپردازی، سطوح داخلی را نسبت به بیرون کاملاً متمایز می کند و یک ترکیب بندی رسمی برای برنامه های دربرگیرنده آن فراهم می آورد، در حالی که پیوستگی بصری میان درون و بیرون را نیز حفظ می کند. این بازی نور و سایه، به بنا زندگی می بخشد و آن را در شب به یک مجسمه نوری خیره کننده تبدیل می کند.

فناوری های پیشرفته در طراحی و اجرا

قابلیت ساخت مرکز فرهنگی حیدر علی اف به شدت مدیون استفاده از فناوری های پیشرفته در طراحی و اجرا است. نرم افزارهای طراحی پارامتریک نقش کلیدی در امکان پذیر ساختن این پروژه ایفا کردند. این نرم افزارها اجازه دادند تا کنترل پیوسته و برقراری ارتباطات پیچیده بین تمام اجزای مختلف شرکت کننده در این پروژه، از معماران و مهندسان سازه تا تولیدکنندگان متریال و تیم های اجرایی، میسر شود.

مدل سازی سه بعدی پیشرفته و شبیه سازی های کامپیوتری، امکان تحلیل دقیق رفتار سازه، جریان های حرارتی و نوری، و همچنین بهینه سازی فرم ها را فراهم آورد. این ابزارها، چالش های بی سابقه ای که در ساخت چنین فرم های پیچیده ای وجود داشت را به راه حل های اجرایی تبدیل کردند. فرآیند تولید پنل های نما و قطعات سازه ای نیز با استفاده از ماشین آلات CNC و فناوری های دیجیتال دقیق انجام شد تا هر قطعه دقیقاً مطابق با طراحی منحنی و منحصربه فرد خود ساخته شود. این یکپارچگی در فرآیند طراحی و ساخت، از مراحل اولیه کانسپت تا آخرین جزئیات اجرایی، عاملی تعیین کننده در موفقیت این شاهکار معماری بود.

چالش ها و راهکارها در فرآیند ساخت

ساخت مرکز فرهنگی حیدر علی اف، با توجه به فرم بی سابقه و پیچیدگی های هندسی آن، با چالش های متعددی روبرو بود که مهندسان و معماران را به سمت نوآوری و یافتن راه حل های خلاقانه سوق داد.

پیچیدگی هندسی و چالش های اجرایی

یکی از بزرگترین چالش ها، اجرای دقیق هندسه منحنی و غیرمعمول ساختمان بود. رسیدن به سطحی یکپارچه و موزون که تماماً یک جنس به نظر آید، نیازمند عملیات فوق تخصصی، ساخت و ساز منطقی و سیستم های تکنیکی بود که همگی باید به صورت هماهنگ و یکپارچه عمل می کردند. این پروژه با مشکلاتی مانند:

1. دقت در تولید پنل ها: هر یک از پنل های GFRC و GFRP به دلیل انحناهای متفاوت، منحصر به فرد بودند و نیاز به قالب گیری و تولید سفارشی داشتند.
2. حمل و نقل و نصب: جابجایی پنل های بزرگ و سنگین با انحناهای خاص و نصب آن ها با دقت میلی متری در ارتفاعات، نیازمند جرثقیل ها و تجهیزات ویژه و همچنین نیروی کار بسیار ماهر بود.
3. کنترل حرکات سازه: ساختمان های با فرم آزاد و منحنی در برابر نیروهایی مانند پیچش، انکسار، بارهای خارجی، تغییرات دمایی شدید و نیروهای زمین لرزه و باد، چالش های خاصی را ایجاد می کنند. مهندسان باید راهکارهایی برای مقابله با این حرکات و تضمین پایداری سازه در درازمدت ارائه می دادند.

این چالش ها با استفاده از مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) و نرم افزارهای پیشرفته مدیریت پروژه، به همراه نظارت دقیق و تیم های اجرایی مجرب، برطرف شد.

همگام سازی با توپوگرافی سایت

سایت انتخابی برای مرکز فرهنگی حیدر علی اف دارای شیب توپوگرافی قابل توجهی بود که معمولاً باعث تقسیم شدن سایت به چند سطح و طبقه می شود. این افت مستقیم ارتفاع، می توانست به یک مانع بزرگ در طراحی سیال و یکپارچه حدید تبدیل شود. با این حال، طراحان این چالش را به یک مزیت کلیدی تبدیل کردند.

آن ها با ارائه یک تراس دقیق که با شیب سایت همراه شده بود، از حفاری های اضافی جلوگیری کردند. این تراس ها، ارتباطات و مسیرهای ثانویه بین ساختمان، میدان شهر و پارکینگ زیرزمین را به طور هوشمندانه ای کنترل می کنند. این راه حل نه تنها به لحاظ اجرایی کارآمد بود، بلکه به لحاظ زیبایی شناختی نیز به غنای پروژه افزود. فرم منحنی بنا به گونه ای طراحی شد که از این شیب طبیعی سایت استفاده کرده و بخش های مختلف ساختمان را به صورت یکپارچه به هم متصل کند، گویی که ساختمان از دل زمین برآمده است. این همگام سازی هوشمندانه با توپوگرافی، به مرکز فرهنگی حیدر علی اف امکان داد تا به طور طبیعی در زمینه خود هم نشین شود و از نظر عملکردی نیز، دسترسی های متنوعی را برای بازدیدکنندگان و شهروندان فراهم آورد.

جایگاه و تأثیر فرهنگی: نمادی جهانی برای آذربایجان

مرکز فرهنگی حیدر علی اف فراتر از یک بنای معماری، به نمادی قدرتمند برای آذربایجان و شهر باکو تبدیل شده است و تأثیر عمیقی بر هویت فرهنگی و بصری این کشور گذاشته است.

تغییر هویت بصری باکو

با استقلال آذربایجان در سال ۱۹۹۱، این کشور به دنبال بازتعریف هویت خود بود. معماری دوران شوروی، با ساختمان های یکنواخت و بدون ویژگی های محلی، نمایانگر گذشته ای بود که این کشور قصد داشت از آن فاصله بگیرد. مرکز فرهنگی حیدر علی اف با فرم های ارگانیک، خطوط سیال و طراحی پیشرو، یک گسست واضح از این گذشته ایجاد کرد. این بنا به سرعت به نمادی از آذربایجان مدرن و رو به آینده تبدیل شد؛ کشوری که به دنبال نمایش پویایی، خلاقیت و ارتباط با جهان معاصر است. حضور این ساختمان در باکو، چهره این شهر را دگرگون کرده و آن را در سطح جهانی به عنوان پایتختی با معماری نوین و برجسته مطرح ساخته است.

نقش در ترویج فرهنگ و هنر

مرکز فرهنگی حیدر علی اف نه تنها یک شاهکار معماری است، بلکه به عنوان یک کانون حیاتی برای ترویج فرهنگ و هنر بومی و بین المللی عمل می کند. این مجموعه با دارا بودن فضاهای متنوعی چون موزه، گالری های هنری، سالن های کنسرت و کتابخانه، میزبان طیف وسیعی از رویدادهای فرهنگی، نمایشگاه های هنری، کنسرت ها، و کنفرانس ها است. این فعالیت ها به تقویت هویت فرهنگی آذربایجان کمک کرده و بستری برای تبادل فرهنگی با سایر کشورها فراهم می آورد. این مرکز به مقصدی مهم برای علاقه مندان به هنر و فرهنگ تبدیل شده و به افزایش درک عمومی از غنای فرهنگی آذربایجان و همچنین آثار هنرمندان بین المللی کمک شایانی می کند.

جوایز و افتخارات

طراحی منحصر به فرد و نوآورانه مرکز فرهنگی حیدر علی اف تحسین جهانی را برانگیخته و جوایز متعددی را برای زاها حدید و تیمش به ارمغان آورده است. یکی از مهم ترین این افتخارات، کسب جایزه طراحی سال ۲۰۱۴ از سوی موزه طراحی لندن بود. این جایزه که یکی از معتبرترین جوایز در حوزه طراحی جهانی محسوب می شود، اهمیت و جایگاه ویژه این بنا را در معماری معاصر تأیید می کند. این موفقیت ها، مرکز فرهنگی حیدر علی اف را نه تنها به عنوان یک نماد ملی برای آذربایجان، بلکه به عنوان یک اثر برجسته و تأثیرگذار در سطح جهانی معرفی کرده است.

مقایسه با دیگر آثار حدید

زاها حدید در طول فعالیت حرفه ای خود، آثار متعددی با امضای خاص خود خلق کرده است که همگی با فرم های سیال، دینامیک و استفاده نوآورانه از فضا شناخته می شوند. از مرکز شنای المپیک لندن گرفته تا برج های سوهو گالکسی پکن و موزه ریورساید گلاسگو، هر یک از پروژه های او رویکردی جسورانه به معماری را به نمایش می گذارند. مرکز فرهنگی حیدر علی اف نیز در همین راستا، اما با فرمی شاید از همه آن ها روان تر و ارگانیک تر، به عنوان شگفتی دیگر در مجموعه آثار او می درخشد. این پروژه اوج تجربه حدید در خلق فضاهایی است که مرز بین فرم و زمینه، و درون و بیرون را محو می کند و توانایی او را در ترجمه مفاهیم پیچیده به ساختارهای قابل لمس و باشکوه نشان می دهد.

تیم طراحی زاها حدید، از جمله معمار ایرانی، خانم سارا شیخ اکبری که مسئولیت طراحی داخلی این پروژه را بر عهده داشت، نقش مهمی در جزئیات و ظرافت های فضایی این مجموعه ایفا کرده اند. این همکاری بین المللی و تخصص های متنوع، امکان خلق چنین اثر چندوجهی و الهام بخشی را فراهم آورده است.

نتیجه گیری: میراثی ماندگار از زاها حدید

مرکز فرهنگی حیدر علی اف در باکو، نه تنها یک بنای معماری بلکه یک بیانیه فرهنگی و هنری است؛ تجسمی از تفکر پیشرو و نگاهی به آینده که در هر منحنی و هر سطح از آن مشهود است. این شاهکار معماری، گواهی بر نبوغ زاها حدید است که با جسارت تمام، مرزهای طراحی و مهندسی را درهم شکست و فرم هایی را خلق کرد که پیش از او تنها در تصورات وجود داشتند. از فلسفه طراحی عمیق آن که به دنبال گریز از گذشته و برقراری ارتباط سیال بین فرم و فضا بود، تا نوآوری های سازه ای و متریالی که امکان تحقق این فرم های پیچیده را فراهم آوردند، هر جنبه از این پروژه داستانی از خلاقیت و تخصص را روایت می کند.

این مرکز با تأثیرگذاری عمیق بر هویت بصری شهر باکو و تبدیل شدن به یک قطب فرهنگی جهانی، نقش مهمی در ترویج هنر و فرهنگ آذربایجان ایفا می کند. مرکز فرهنگی حیدر علی اف، با جوایز و افتخاراتی که کسب کرده، جایگاه خود را به عنوان یکی از مهم ترین آثار معماری قرن بیست و یکم تثبیت کرده است. این بنا نه تنها یک مقصد دیدنی برای گردشگران، بلکه منبع الهام بخش برای دانشجویان، معماران و هر کسی است که به دنبال درک عمیق تر از پتانسیل های بی کران طراحی و ساخت است. با بازدید از این مرکز یا مطالعه بیشتر درباره آن، می توان به درکی عمیق تر از میراث ماندگاری که زاها حدید برای جهانیان به جای گذاشت، دست یافت.