مرکز هنری ایندیرا گاندی

مرکز هنری ایندیرا گاندی (IGNCA) یکی از برجسته ترین موسسات ملی هند در دهلی نو است که با هدف حفظ، مطالعه و ترویج میراث غنی هنر و فرهنگ این کشور تأسیس شده. این مرکز به عنوان یک مرجع جامع، انواع فرم های هنری را در ارتباط با طبیعت، جامعه و کیهان شناسی بررسی می کند و نقش محوری در پیوند سنت های دیرین با دانش روز ایفا می کند.

هند، سرزمینی با قدمت تاریخی و غنای فرهنگی بی نظیر، همواره مهد ظهور و بالندگی اشکال گوناگون هنری بوده است. در میان مراکز بی شمار فرهنگی این کشور، «مرکز ملی هنرهای ایندیرا گاندی» به عنوان نگین درخشانی خودنمایی می کند که نه تنها به پاسداری از این میراث ارزشمند می پردازد، بلکه بستری برای پژوهش های عمیق و تبادل دانش میان فرهنگ های مختلف فراهم می آورد. این مرکز، فراتر از یک نهاد صرف، تجسم بخش فلسفه ای عمیق درباره ارتباط ناگسستنی هنر با تاروپود زندگی بشری است.

تاریخچه و تأسیس: از ایده تا واقعیت

ایده ایجاد مرکزی جامع برای هنر و فرهنگ هند، ریشه در بینش رهبران این کشور داشت که به اهمیت حفظ و ترویج هویت فرهنگی ملی واقف بودند. در همین راستا، در تاریخ ۱۹ نوامبر ۱۹۸۵، نخست وزیر وقت هند، راجیو گاندی، رسماً «مرکز هنری ایندیرا گاندی» را راه اندازی کرد. این اقدام، ادای احترامی به نام ایندیرا گاندی، نخست وزیر فقید هند و یکی از حامیان بزرگ هنر و فرهنگ این کشور بود.

پس از راه اندازی اولیه، گام های قانونی برای تثبیت و استقلال این موسسه برداشته شد. بنیاد «مرکز ملی هنرهای ایندیرا گاندی» (Indira Gandhi National Centre for the Arts Trust) در تاریخ ۲۴ مارس ۱۹۸۷ در دهلی نو به صورت رسمی ثبت گردید. با این ثبت، IGNCA به عنوان یک موسسه مستقل و خودگردان (Autonomous Institute) تحت نظارت مستقیم وزارت فرهنگ هند فعالیت خود را آغاز کرد. این استقلال، به مرکز امکان می دهد تا بدون دخالت های بوروکراتیک، برنامه ها و اهداف خود را با تمرکز و کارایی بیشتری پیش ببرد.

دیدگاه های اولیه در مورد ضرورت ایجاد چنین مرکزی، بر چند محور اساسی استوار بود: نیاز به یک نهاد مرکزی برای تجمیع و مستندسازی گنجینه های هنری پراکنده، فراهم آوردن بستری برای پژوهش های آکادمیک در زمینه هنر و علوم انسانی، و ایجاد فضایی پویا برای تعاملات فرهنگی ملی و بین المللی. سیستم مدیریتی این مرکز بر پایه هیئت امنایی است که متشکل از شخصیت های برجسته در حوزه های هنر، فرهنگ، علم و مدیریت است. این ساختار مدیریتی، تضمین کننده اتخاذ تصمیمات جامع و استراتژیک برای هدایت مرکز در مسیر اهداف بلندمدت آن است و نقش حیاتی در تصمیم گیری های کلان و هماهنگی میان بخش های مختلف ایفا می کند.

چشم انداز و فلسفه وجودی: رویکرد کل نگر به هنر

«مرکز هنری ایندیرا گاندی» بر پایه یک فلسفه عمیق و چشم اندازی کل نگر بنا شده است که هنر را نه تنها به عنوان یک پدیده زیبایی شناختی، بلکه به عنوان جزء لاینفک هستی بشر و جهان می بیند. دیدگاه اصلی این مرکز، مطالعه و کاوش انواع فرم های هنری در ارتباط با طبیعت، ساختار اجتماعی و کیهان شناسی است. این رویکرد، بر تلفیق هنر با محیط زیست طبیعی، بافت اجتماعی و باورهای کیهانی تأکید دارد، به این معنا که هنر را نمی توان در انزوا از سایر جنبه های زندگی بشر درک کرد.

این مرکز، با الهام از آموزه های بزرگانی چون مهاتما گاندی و رابیندرانات تاگور، بر جهان بینی کل نگر اصرار می ورزد. مهاتما گاندی معتقد بود که هنر باید بخشی ضروری و جدانشدنی از جامعه باشد و به کیفیت زندگی انسان ها غنا بخشد. رابیندرانات تاگور نیز بر ارتباط ارگانیک هنر با طبیعت و روح بشر تأکید داشت. این دیدگاه ها، در سنت های دیرینه هند ریشه دارد، جایی که هنر همواره با فلسفه، دین و زندگی روزمره در هم تنیده بوده است.

رویکرد چندرشته ای و بینارشته ای در مطالعه هنر، یکی از ارکان اصلی فلسفه وجودی IGNCA است. این مرکز به دنبال ایجاد دیالوگی میان رشته های مختلف علوم انسانی، علوم اجتماعی و حتی علوم دقیق است تا فهم عمیق تری از پدیده های هنری به دست آورد. این شیوه، به محققان و هنرمندان امکان می دهد تا از زوایای مختلف به هنر بنگرند و ارتباطات پنهان میان فرم های هنری و سایر حوزه های دانش را کشف کنند. هدف نهایی، پر کردن شکاف های موجود در درک فکری بین علوم مدرن و هنر و فرهنگ سنتی است.

«مرکز هنری ایندیرا گاندی باور دارد که هنر تنها یک پدیده زیبایی شناختی نیست، بلکه بازتابی از تعامل پیچیده انسان با طبیعت، جامعه و جهان هستی است و مطالعه آن نیازمند رویکردی جامع و بینارشته ای است.»

اهداف و وظایف اصلی: چراغ راه آینده

«مرکز هنری ایندیرا گاندی» مجموعه ای از اهداف و وظایف مشخص را دنبال می کند که آن را به یکی از مهم ترین مراکز فرهنگی و پژوهشی در هند و حتی در سطح بین المللی تبدیل کرده است. این اهداف نه تنها بر حفظ میراث گذشته تأکید دارند، بلکه به پویایی و تکامل هنر در آینده نیز می اندیشند:

• مرکز منابع اصلی: یکی از اصلی ترین وظایف IGNCA، عمل کردن به عنوان یک مرکز منابع اصلی برای هنرهای هندی است. این مرکز به جمع آوری و نگهداری گسترده ای از مواد منبع کتبی، شفاهی و بصری می پردازد که برای پژوهشگران و علاقه مندان به هنر و علوم انسانی قابل دسترسی باشد.
• پژوهش و انتشار: IGNCA تحقیقات جامع و عمیقی را در زمینه های مختلف هنر و علوم انسانی انجام می دهد. نتایج این تحقیقات به صورت آثار مرجع، واژه نامه ها، فرهنگ لغت ها و دایره المعارف ها منتشر می شوند تا دانش بنیان بودن این حوزه را تقویت کند.
• بخش هنرهای قبیله ای و فولکلور: با توجه به غنای فرهنگی قبایل و سنت های محلی هند، این مرکز یک بخش اختصاصی برای هنرهای قبیله ای و فولکلور ایجاد کرده است. این بخش شامل مجموعه ای هسته ای برای مطالعات علمی و همچنین فضایی برای ارائه زنده این هنرها به مخاطبان است.
• تالار گفتگو: IGNCA فضایی پویا برای گفتگو و تبادل نظر از طریق برنامه های متنوعی چون اجراها، نمایشگاه ها، نمایش های چندرسانه ای، کنفرانس ها، سمینارها و کارگاه های آموزشی در زمینه هنرهای سنتی و معاصر هند فراهم می آورد. این بستر به هنرمندان، پژوهشگران و عموم مردم اجازه می دهد تا با یکدیگر تعامل داشته باشند.
• پل ارتباطی هنر و علم: یکی از اهداف منحصر به فرد این مرکز، ترویج گفتگو میان هنر و ایده های کنونی در فلسفه، علم و فناوری است. این تلاش با هدف پر کردن شکاف در فهم فکری بین علوم مدرن و هنر و فرهنگ صورت می گیرد و به درک جامع تر جهان کمک می کند.
• تکامل مدل های پژوهشی: IGNCA به دنبال توسعه و تکامل مدل های برنامه های پژوهشی و مدیریت هنری است که به طور خاص با روحیه و نیازهای فرهنگی هند سازگار باشند. این رویکرد تضمین می کند که برنامه ها متناسب با بافت بومی طراحی شوند.
• توضیح عوامل پویا: روشن ساختن عوامل سازنده و پویای موجود در شبکه پیچیده تعاملات بین اقشار اجتماعی، جوامع و مناطق مختلف هند از دیگر وظایف این مرکز است. این کار به درک عمیق تر از همبستگی های فرهنگی و اجتماعی کمک می کند.
• تعاملات ملی و بین المللی: این مرکز به طور فعال با سایر موسسات ملی و بین المللی در زمینه هنر و فرهنگ ارتباط برقرار می کند. این تعاملات منجر به همکاری های پژوهشی، تبادل دانش و برگزاری رویدادهای مشترک می شود.
• پژوهش های مرتبط: IGNCA در کنار اهداف اصلی خود، پژوهش های مرتبط در زمینه هنر، علوم انسانی و فرهنگ را نیز در دستور کار خود دارد تا دامنه دانش و تأثیرگذاری خود را گسترش دهد.

ساختار و بخش های مختلف: ارکان یک موسسه جامع

برای دستیابی به اهداف گسترده خود، «مرکز هنری ایندیرا گاندی» به ۱۱ بخش و واحد کاربردی تقسیم شده است که هر یک وظایف تخصصی خود را در راستای چشم انداز کلی مرکز ایفا می کنند. این ساختار منسجم، امکان پوشش دهی جامع و عمیق ابعاد مختلف هنر و فرهنگ هند را فراهم می آورد:

کالانی دی (Kalanidhi)

این بخش به عنوان مخزن اصلی تحقیقات و منابع در حوزه هنر و علوم انسانی عمل می کند. کالانی دی مجموعه ای عظیم از مواد منبع شامل داده های متنی، بصری و شنیداری را گردآوری و نگهداری می کند. این گنجینه، منبعی بی بدیل برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه مندان به فرهنگ و هنر هند است که به دنبال دسترسی به اسناد و اطلاعات دست اول هستند. هدف این بخش، حفظ دانش برای آیندگان و تسهیل دسترسی به آن است.

کالاکوشا (Kalakosa)

بخش کالاکوشا مسئول پژوهش و انتشارات در IGNCA است. این واحد به بررسی سنت های فکری هند در ابعاد چندلایه و چندرشته ای می پردازد. محققان این بخش، با انجام تحقیقات عمیق، متون اصلی را تحلیل کرده و به انتشار آثار مرجع، دایره المعارف ها و کتاب های تخصصی در زمینه فلسفه، ادبیات و هنر می پردازند. این واحد نقش کلیدی در تولید و ترویج دانش آکادمیک دارد.

جاناپادا سامپادا (Janapada Sampada)

این بخش بر مطالعات سبک زندگی (Lifestyle Studies) تمرکز دارد و به حفظ و ترویج هنرهای قبیله ای و فولکلور هند اختصاص یافته است. جاناپادا سامپادا با مجموعه ای هسته ای از آثار، به مطالعات علمی و همچنین ارائه زنده ی این هنرها می پردازد. فعالیت های این بخش شامل نمایش های چندرسانه ای، رویدادها و برنامه هایی است که دنیای کودکان را نیز در بر می گیرد، تا نسل جدید را با ریشه های فرهنگی خود آشنا کند.

کالادارشانا (Kaladarsana)

کالادارشانا واحد اجرایی نمایشگاهی IGNCA است که وظیفه دارد تحقیقات و مطالعات انجام شده در سایر بخش ها را به فرم های بصری قابل مشاهده تبدیل کند. این بخش از طریق برگزاری نمایشگاه های متنوع، یافته های پژوهشی را به شکلی جذاب و قابل فهم برای عموم مخاطبان عرضه می کند. این نمایشگاه ها اغلب به موضوعات خاص هنری، تاریخی و فرهنگی می پردازند و تجربه ای بصری و آموزشی را ارائه می دهند.

انفورماتیک فرهنگی (Cultural Informatics)

این واحد یک آزمایشگاه کاربردی فناوری است که از ابزارهای نوین برای حفظ و ترویج فرهنگ استفاده می کند. یکی از پروژه های شاخص آن، Kalāsampadā است؛ یک مخزن دیجیتال از محتوا و اطلاعات که با رابط کاربری دوستانه، مجموعه های آرشیوی کمیاب IGNCA را در بر گرفته و حفظ می کند. این بخش نقش حیاتی در دیجیتالی سازی میراث فرهنگی و دسترسی جهانی به آن ایفا می کند.

سوترادارا (Sutradhara)

سوترادارا بخش اداری مرکز است که به عنوان ستون فقرات حمایتی و هماهنگ کننده تمامی فعالیت ها عمل می کند. رئیس اجرایی این بخش، مسئولیت مدیریت هر دو بخش آکادمیک و اداری را بر عهده دارد. این واحد شامل بخش های اداری، مالی، حسابداری، خدمات و تدارکات و واحد دیپلماسی بین المللی است که تضمین کننده عملکرد روان و کارآمد مرکز است.

مرکز رسانه (Media Centre)

از همان ابتدا، IGNCA چشم انداز تبدیل شدن به یک مخزن دیجیتال عظیم را در سر داشت. مرکز رسانه به مستندسازی تحقیقات سمعی/بصری، بایگانی آن ها برای نسل های آینده و انتشار جهانی این محتواها می پردازد. این بخش از طریق تولید مستندات، فیلم ها و برنامه های صوتی، به ترویج و حفظ هنر و فرهنگ هند در سطح وسیع تری کمک می کند.

آدی دریشیا (Adi Drishya)

آدی دریشیا یک برنامه آکادمیک مهم است که به کاوش نمودهای هنری ناشی از ادراکات حسی اولیه انسان می پردازد. این برنامه، بر حس بینایی (Drishya) و شنوایی (Shravya) تمرکز دارد که منجر به تجربیات زیبایی شناختی می شوند. هنر صخره ای به عنوان یکی از مولفه های اصلی برنامه آدی دریشیا، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد تا ریشه های باستانی بیان هنری انسان کاوش شود.

آزمایشگاه حفاظت (Conservation Lab)

این آزمایشگاه به طور تخصصی در زمینه حفاظت پیشگیرانه، آموزش حفاظت و نگهداری کتب، دست نوشته ها، نقاشی ها و اشیای مختلف (فلزات، اشیای چوبی، اشیای قوم نگاری و غیره) فعالیت می کند. آزمایشگاه حفاظت همچنین پروژه های پژوهشی و مستندسازی در زمینه اشیای چدنی و مبدل های زنگ زدگی را انجام می دهد که برای حفظ میراث مادی هند حیاتی است.

بخش آکادمیک (Academic Section)

وزارت فرهنگ هند، IGNCA را در سال ۱۹۸۷ با هدف کاوش، مطالعه و انتشار هنرهای هندی و احیای گفتگو میان هند و همسایگانش، به ویژه در جنوب و جنوب شرق آسیا، در زمینه های مرتبط با هنر تأسیس کرد. بخش آکادمیک، برنامه های دیپلم و همکاری های پژوهشی را در زمینه های گسترده ای از هنرها، از ادبیات خلاق (کتبی و شفاهی) گرفته تا هنرهای تجسمی (معماری، مجسمه سازی، نقاشی، گرافیک و فرهنگ مادی عمومی)، عکاسی و فیلم، هنرهای نمایشی (موسیقی، رقص و تئاتر) و جشنواره هایی با ابعاد هنری، ارائه می دهد.

واحد عکس (Photo Unit)

واحد عکاسی وظیفه مستندسازی تصویری از اشیای مختلف آرشیو فرهنگی، تهیه نسخه های حفاظتی و کپی نگاتیو از مجموعه های عکس، فعالیت های روزمره IGNCA (مانند سمینارها، سخنرانی ها، کارگاه ها، بازدید مقامات)، مستندسازی نمایشگاه ها و تهیه اسلاید برای بخش های مختلف به منظور انتشارات و سخنرانی های محققان را بر عهده دارد. این واحد نقش مهمی در ثبت و بایگانی بصری فعالیت های مرکز دارد.

نقش مرکز در حفظ و ترویج فرهنگ و هنر هند: فراتر از یک موزه

«مرکز هنری ایندیرا گاندی» فراتر از آنکه یک موزه یا تنها یک مرکز نمایشگاهی باشد، به عنوان یک نهاد پیشرو و فعال در صیانت از آثار هنری و رونق آن ها ایفای نقش می کند. این مرکز با رویکردی چندوجهی، نه تنها به حفظ فیزیکی آثار می پردازد، بلکه با ایجاد بستر برای پژوهش، آموزش و تبادل فرهنگی، به جان بخشیدن دوباره به سنت های هنری و معرفی آن ها به نسل های جدید و جامعه جهانی کمک می کند.

تأثیر IGNCA بر جامعه هنری و فرهنگی هند و فراتر از آن، از چند جنبه قابل بررسی است:

• احیای سنت های فراموش شده: با تمرکز بر هنرهای قبیله ای و فولکلور، این مرکز به احیا و حفظ سنت هایی می پردازد که ممکن است در گذر زمان به فراموشی سپرده شوند. از طریق جمع آوری، مستندسازی و اجرای زنده، این هنرها دوباره زنده شده و ارزش آن ها به نمایش گذاشته می شود.
• مرجع علمی: برای دانشجویان و پژوهشگران، IGNCA یک گنجینه عظیم از منابع و دانش است. تحقیقات عمیق و انتشارات تخصصی این مرکز، به توسعه دانش در حوزه هنر و علوم انسانی کمک کرده و به عنوان مرجعی معتبر مورد استفاده قرار می گیرد.
• پل ارتباطی: IGNCA با برقراری دیالوگ میان هنر، فلسفه، علم و فناوری، به ایجاد فهم متقابل و پر کردن شکاف های موجود میان این حوزه ها کمک می کند. این رویکرد، درکی جامع تر و پویا از فرهنگ و تمدن انسانی ارائه می دهد.
• ترویج بین المللی: از طریق تعاملات با موسسات بین المللی و برگزاری نمایشگاه ها و رویدادهای مشترک، این مرکز نقش مهمی در معرفی هنر و فرهنگ غنی هند به جهانیان ایفا می کند. این فعالیت ها به دیپلماسی فرهنگی و تقویت پیوندهای بین المللی کمک می کنند.
• توانمندسازی هنرمندان: IGNCA با برگزاری کارگاه های آموزشی، سمینارها و فراهم آوردن فضایی برای اجرا، به توانمندسازی هنرمندان و ارتقای مهارت های آن ها کمک می کند. این حمایت، به پویایی و نوآوری در جامعه هنری هند منجر می شود.

برنامه های آینده و چشم انداز گسترش فعالیت های این مرکز، شامل توسعه بیشتر مخازن دیجیتال، تعمیق همکاری های پژوهشی بین المللی و گسترش برنامه های آموزشی برای دسترسی هرچه بیشتر علاقه مندان به هنر و فرهنگ است. IGNCA متعهد است که همچنان به عنوان یک نهاد پیشرو در حفظ و ترویج میراث فرهنگی هند، چراغ راه آیندگان باقی بماند.

اطلاعات بازدید و تماس (برای گردشگران و علاقه مندان)

برای افرادی که قصد بازدید از این گنجینه فرهنگی را دارند یا به دنبال اطلاعات بیشتر هستند، در اینجا جزئیات لازم آورده شده است:

• مدیر مجموعه: Ram Bahadur Rai
• آدرس: کشور هند، دهلی ۱۱۰۰۰۱، دهلی نو، جانپات (Janpath)، نزدیک دادگاه غربی، ساختمان جانپات (Janpath).
• شماره تلفن: ۹۱+ ۹۵۹۹۴ ۴۳۳۹۳
• وبسایت رسمی: ignca.gov.in (برای کسب اطلاعات به روز درباره ساعات بازدید، روزهای تعطیل و برنامه های رویدادی، توصیه می شود به وبسایت رسمی مراجعه نمایید.)

بازدید از «مرکز هنری ایندیرا گاندی» فرصتی بی نظیر برای غرق شدن در دنیای پربار هنر و فرهنگ هند است. از نمایشگاه های بصری تا اجراهای زنده و دسترسی به منابع پژوهشی، این مرکز تجربه ای جامع و عمیق را برای هر بازدیدکننده فراهم می کند.

نتیجه گیری: میراثی برای آیندگان

«مرکز هنری ایندیرا گاندی» (IGNCA) بیش از یک نهاد دولتی، به مثابه قلب تپنده ای است که میراث غنی هنری و فرهنگی هند را در خود جای داده و با نبضی پویا، آن را برای نسل های آینده زنده نگه می دارد. این مرکز با رویکردی جامع نگر، از تاریخ و فلسفه تا تکنولوژی مدرن، پلی میان گذشته و آینده، سنت و نوآوری، و دانش آکادمیک و تجربه عامه ایجاد کرده است.

IGNCA با اهداف بلندپروازانه خود در پژوهش، مستندسازی، حفظ و ترویج اشکال گوناگون هنری، نه تنها به عنوان یک مرجع معتبر برای مطالعه هنر هند عمل می کند، بلکه به عنوان یک تالار گفتگوی بین فرهنگی، به غنای دانش جهانی و تقویت درک متقابل میان ملت ها نیز کمک می کند. اهمیت این مرکز در آن است که فراتر از نگهداری صرف از آثار، به تحلیل و تفسیر عمیق آن ها می پردازد و زمینه را برای آفرینش های جدید و پویایی فرهنگی فراهم می سازد.

از معماری باشکوه آن در قلب دهلی نو گرفته تا بخش های تخصصی که هر یک گوشه ای از این پازل عظیم فرهنگی را به هم پیوند می دهند، «مرکز هنری ایندیرا گاندی» گنجینه ای است که درک عمیق تر از هویت فرهنگی هند را ممکن می سازد. بازدید از این مجموعه یا مطالعه بیشتر درباره فعالیت های آن، دعوتی است به کشف و تجربه جهانی از زیبایی، دانش و فلسفه ای که در تاروپود هنر و فرهنگ این سرزمین کهن نهفته است.