معرفی و نقد سریال ناکجاآباد موعود

سریال و مانگای «ناکجاآباد موعود» (The Promised Neverland) داستانی دلهره آور از زندگی کودکانی است که در یتیم خانه ای به ظاهر بی دغدغه زندگی می کنند، اما به زودی با واقعیتی دهشتناک روبرو می شوند که خوشبختی شان را به کابوسی ابدی تبدیل می کند.

این اثر که در ژانرهای تریلر روانشناختی، معمایی و ترسناک قرار می گیرد، با ایده ای تازه و جذاب توانست مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. در حالی که مانگای اصلی به خاطر عمق داستانی و شخصیت پردازی بی نظیرش مورد تحسین گسترده قرار گرفت، اقتباس انیمه ای آن، به خصوص فصل دوم، با انتقادات شدیدی مواجه شد و کیفیت اصلی داستان را زیر سوال برد. در این مقاله، به بررسی جامع و تحلیلی این اثر می پردازیم؛ از معرفی داستان و شخصیت های اصلی گرفته تا تحلیل نقاط قوت و ضعف فنی، و نگاهی عمیق به مضامین پنهان و تفسیرهای مختلف آن. هدف این است که درک کاملی از دنیای ناکجاآباد موعود و دلایل اهمیت تجربه مانگای آن را ارائه دهیم.

خلاصه داستان: پرده برداری از یک مزرعه انسانی

داستان ناکجاآباد موعود در یتیم خانه ای به نام «گریس فیلد» آغاز می شود؛ مکانی که کودکان با شادی و آرامش در کنار یکدیگر زندگی می کنند، بازی می کنند و تحت مراقبت مادری مهربان به نام ایزابلا پرورش می یابند. این زندگی به ظاهر ایده آل برای هر کودکی، رویایی دست یافتنی به نظر می رسد. سه شخصیت محوری داستان، اِما (Emma)، نورمن (Norman) و ری (Ray)، در میان این کودکان هوش و ذکاوت فوق العاده ای دارند. آن ها با نمرات عالی در آزمون های روزانه، خود را متمایز می کنند و رهبری سایر کودکان را بر عهده دارند.

نقطه عطف داستان زمانی فرا می رسد که یکی از کودکان به نام کانی، برای «فرزندخواندگی» از یتیم خانه خارج می شود. اما و نورمن به دلیل جا ماندن عروسک کانی، او را تا دروازه ممنوعه تعقیب می کنند. در آنجا، آن ها با صحنه ای هولناک مواجه می شوند: کانی مرده و بسته بندی شده در یک کامیون قرار دارد و موجوداتی هیولایی او را به عنوان محصولی مرغوب تحویل می گیرند. حقیقت وحشتناک فاش می شود: گریس فیلد یک یتیم خانه نیست، بلکه یک مزرعه پرورش انسان است و کودکان قرار است غذای هیولاها شوند. ایزابلا نیز نه یک مادر دلسوز، بلکه مادر مزرعه و نگهبان این کشتارگاه است.

پس از کشف این واقعیت تلخ، اما، نورمن و ری تصمیم می گیرند نه تنها خودشان، بلکه تمام اعضای خانواده بزرگشان را از این مزرعه جهنمی نجات دهند. این تصمیم آغازگر نبردی ذهنی و نفس گیر میان کودکان و ایزابلا می شود؛ نبردی برای بقا و آزادی که لایه های پنهان دنیای ناکجاآباد را رفته رفته آشکار می کند.

هشدار اسپویل: از این بخش به بعد، جزئیات داستانی فصل اول انیمه و مانگا ممکن است فاش شود.

نقاط قوت: تعلیق، شخصیت پردازی و نوآوری

ناکجاآباد موعود در جنبه های مختلفی توانسته است خود را به عنوان اثری برجسته معرفی کند. عناصر داستانی، شخصیت پردازی و نوآوری های آن در ژانر خود، از جمله مهمترین نقاط قوت این مجموعه هستند.

داستان پردازی و اتمسفر نفس گیر

داستان پردازی این اثر یکی از قوی ترین برگ های برنده آن است. تعلیق نفس گیر و معماهای هوشمندانه، مخاطب را از همان ابتدا درگیر خود می کند. نبرد اصلی نه در میدان های فیزیکی، بلکه در عرصه ذهن ها و استراتژی ها اتفاق می افتد؛ یک بازی موش و گربه میان کودکان زیرک و مادر مقتدر. این شیوه روایت، به جای اتکا به خشونت صرف، حسی عمیق از وحشت و دلهره را با استفاده از عناصر روانشناختی و فضاسازی محیطی ایجاد می کند. نویسنده به طرز ماهرانه ای سوالات عمیق وجودی و اخلاقی را در بستر داستان مطرح می کند و مخاطب را به تأمل درباره مفاهیمی چون آزادی، انتخاب و بقا وا می دارد.

شخصیت پردازی برجسته

شخصیت های ناکجاآباد موعود به عمق و پیچیدگی خود معروف هستند. اِما با آرمان گرایی و فداکاری بی حد و حصرش، نمادی از امید و انسانیت است که حتی در تاریک ترین لحظات نیز به نجات همه باور دارد. نورمن، با منطق و هوش استراتژیکش، مغز متفکر گروه است که راه حل های پیچیده را کشف می کند. ری، با واقع بینی و نگاه بدبینانه اش، به مثابه صدای احتیاط و در عین حال عاملی برای سرعت بخشیدن به تصمیم گیری ها عمل می کند. تکامل این سه شخصیت در مواجهه با چالش های بی امان، ستودنی است.

همچنین، شخصیت های آنتاگونیست مانند ایزابلا و خواهر کرون، پیچیدگی خاص خود را دارند. انگیزه های آن ها غالباً خاکستری است و تنها به شر مطلق محدود نمی شود. این رویکرد به شخصیت پردازی، به داستان عمق بیشتری می بخشد و بیننده را به درک بهتر ریشه های شر ترغیب می کند، نه صرفاً نفرت از آن.

نوآوری در ژانر شونن

The Promised Neverland با شکستن کلیشه های ژانر شونن، رویکردی نوآورانه ارائه می دهد. در حالی که بسیاری از شونن ها بر قدرت فیزیکی و نبردهای اکشن تمرکز دارند، این اثر هوش، استراتژی و نبردهای ذهنی را در اولویت قرار می دهد. همچنین، با قرار دادن یک قهرمان زن قوی و باهوش (اما) در مرکز داستان، تابوهای رایج این ژانر را به چالش می کشد و الهام بخش مخاطبان خود می شود.

موسیقی متن و صداگذاری

موسیقی متن انیمه نقش فوق العاده ای در تقویت احساسات و ایجاد فضای خاص داستان ایفا می کند. قطعاتی مانند Isabella’s Lullaby نه تنها گوش نواز هستند، بلکه با مضمون و فضای سریال پیوند عمیقی دارند. این لالایی غم انگیز، نمادی از خوشبختی دروغین و سرنوشت تلخ کودکان است و به خوبی می تواند حس دلهره، معصومیت از دست رفته و تقابل میان محبت و خیانت را به مخاطب منتقل کند. صداگذاری و انتخاب موسیقی در لحظات کلیدی، به درک عمیق تر مخاطب از موقعیت ها و پیچیدگی های احساسی شخصیت ها کمک شایانی می کند.

نقد فنی و هنری: از سبک بصری تا نمادگرایی عمیق

بررسی فنی و هنری ناکجاآباد موعود نشان می دهد که چگونه عناصر بصری و شنیداری در کنار یکدیگر، به غنای این داستان می افزایند.

سبک هنری و طراحی شخصیت ها

سبک طراحی خاص پوسوکا دمیزو، طراح مانگا، با چهره های کوچک و چانه های برجسته شخصیت ها، ممکن است در ابتدا برای برخی مخاطبان انیمه کمی ناآشنا باشد. اما این سبک هنری به خوبی قادر است حالات روحی و روانی عمیق شخصیت ها را بازتاب دهد. در انیمه، استودیو CloverWorks در فصل اول توانست با کیفیت قابل قبولی این سبک را به تصویر بکشد. طراحی محیط ها نیز به طرز هوشمندانه ای حس آرامش کاذب یتیم خانه و وحشت پنهان زیر آن را منتقل می کند و فضایی بین رویا و کابوس را برای بیننده به ارمغان می آورد.

کارگردانی و فضاسازی هوشمندانه

مامورو کانابه، کارگردان انیمه، با استفاده هوشمندانه از زوایای دوربین، نورپردازی و برداشت های طولانی، توانسته است حس تعلیق و وحشت روانشناختی را به اوج برساند. سکانس های داخلی گریس فیلد، با نورهای ملایم و رنگ های گرم، فضایی فریبنده و آرام را به تصویر می کشد، در حالی که سایه های بلند و زوایای بسته دوربین، دلهره و رازآلودی را به مخاطب القا می کند. این تضاد بصری، ماهیت دوگانه دنیای کودکان را به خوبی نشان می دهد و بیننده را درگیر بازی ذهنی می کند.

نمادگرایی پنهان

ناکجاآباد موعود سرشار از نمادهای کلیدی است که به مضامین اصلی اثر عمق می بخشند. «جغد مینروا» و دفترچه های راهنمای ویلیام مینروا، نمادی از خرد، آگاهی و راهنمایی برای فرار و کشف حقیقت هستند. «گل گوپنا» که خون قربانیان را می مکد و به رنگ قرمز در می آید، نمادی از معصومیت از دست رفته و مرگ است. مفهوم زمان که با ساعت های مکرر در داستان نمایش داده می شود، بر محدودیت فرصت و فوریت عمل تاکید دارد.

تفسیر این نمادها می تواند لایه های مختلفی از داستان را برای مخاطب روشن کند و ارتباط آن ها با مضامین اصلی اثر، امکان تحلیل های عمیق تر را فراهم می آورد. این نمادها نه تنها به زیبایی بصری داستان می افزایند، بلکه ابزاری برای انتقال پیام های فرامتنی و فلسفی به شمار می روند.

سایه یک اقتباس ناموفق: فاجعه فصل دوم انیمه و اهمیت مانگا

فصل اول انیمه ناکجاآباد موعود به دلیل وفاداری نسبی به مانگا و کیفیت بالا در داستان گویی و انیمیشن، تحسین های زیادی را برانگیخت. با این حال، فصل دوم انیمه به یک فاجعه برای طرفداران و منتقدان تبدیل شد، تا جایی که بسیاری آن را ضربه ای مهلک به پتانسیل بالای این اثر دانستند.

درخشش فصل اول و سقوط فصل دوم

فصل اول انیمه، با حفظ اتمسفر رازآلود و تعلیق مانگا، به خوبی توانست پیچیدگی های شخصیت ها و نبردهای ذهنی را به تصویر بکشد. اما این موفقیت دیری نپایید. فصل دوم، با سرعتی سرسام آور و تغییرات غیرمنطقی، مسیر کاملاً متفاوتی را در پیش گرفت و عملاً بسیاری از خطوط داستانی و شخصیت پردازی ها را نادیده گرفت.

حذف و تغییرات اساسی در داستان

یکی از بزرگ ترین انتقادات به فصل دوم، حذف آرک های داستانی حیاتی از مانگا بود. آرک های مهمی مانند پناهگاه B06-32 که نقش کلیدی در پیشرفت داستان و معرفی شخصیت های جدید و اطلاعات محوری داشت، به کلی از بین رفت. ملاقات با برخی شخصیت های کلیدی که در مانگا تأثیر بسزایی در رشد اما و سایرین داشتند، نادیده گرفته شد. این تغییرات نه تنها به منطق داستان لطمه زد، بلکه باعث شد پایان بندی فصل دوم عجولانه و غیرقابل باور به نظر برسد و بسیاری از سوالات بی پاسخ بمانند.

فصل دوم انیمه «ناکجاآباد موعود» نمونه ای بارز از اقتباسی است که با انحراف از منبع اصلی، نه تنها به پتانسیل بالای داستان آسیب زد، بلکه عمق شخصیت پردازی و پیچیدگی مضامین را نیز قربانی کرد. این تجربه تلخ، اهمیت وفاداری به منبع و درک صحیح از جوهر یک اثر را بیش از پیش نمایان ساخت.

چرا مطالعه مانگا ضروری است؟

برای هر کسی که مجذوب داستان ناکجاآباد موعود شده است، مطالعه مانگا نه تنها یک توصیه، بلکه یک ضرورت است. مانگا تجربه کامل تر، عمیق تر و واقعی داستان را ارائه می دهد. تمام جزئیات، پیچیدگی ها و تحولات شخصیتی که در انیمه حذف یا ساده سازی شده اند، در مانگا به شکل کامل وجود دارند. مانگا پاسخگوی سوالات بسیاری است که انیمه بی پاسخ گذاشته و اجازه می دهد مخاطب به درک عمیق تری از دنیای خلق شده توسط کایو شیرای و پوسوکا دمیزو دست یابد.

مقایسه پایان بندی: برتری مانگا

پایان بندی مانگا و فصل دوم انیمه تفاوت های چشمگیری دارند. پایان مانگا، با وجود تلخی ها و فداکاری ها، منطقی، تأثیرگذار و رضایت بخش است و به تمام خطوط داستانی اصلی و تحولات شخصیت ها پاسخ می دهد. در مقابل، پایان فصل دوم انیمه نه تنها شتاب زده است، بلکه به دلیل حذف بسیاری از وقایع، حس ناقص بودن و عدم رضایت را به بیننده منتقل می کند. این تفاوت اساسی، برتری مانگا را از نظر ساختار روایی و قدرت تأثیرگذاری به وضوح نشان می دهد.

دلایل احتمالی افت کیفیت

دلایل متعددی برای افت کیفیت فصل دوم انیمه مطرح شده است، از جمله محدودیت های بودجه ای و زمانی، فشار برای تولید سریع، و دخالت های خارج از گروه اصلی خلاق. این عوامل می توانند منجر به تصمیماتی مانند حذف آرک های داستانی طولانی و پیچیده شوند تا داستان در تعداد قسمت های محدودتری به پایان برسد، حتی اگر به قیمت فدا کردن عمق و غنای آن باشد.

تحلیل مضامین عمیق و لایه های فکری: فراتر از فانتزی

ناکجاآباد موعود تنها یک داستان سرگرم کننده نیست؛ این اثر در لایه های عمیق تر خود، به مفاهیم فلسفی، اجتماعی و حتی ایدئولوژیک می پردازد که آن را فراتر از یک انیمه فانتزی صرف قرار می دهد.

آزادی و مقاومت در برابر ستم

یکی از اصلی ترین مضامین ناکجاآباد موعود، نبرد برای آزادی فردی و جمعی در برابر یک سیستم ظالم و استثمارگر است. کودکان گریس فیلد، نمادی از انسان هایی هستند که در یک «خوشبختی دروغین» زندگی می کنند و ناگهان با واقعیت تلخ بردگی و مصرف شدن مواجه می شوند. تلاش آن ها برای فرار و سپس نجات دیگران، نمادی از بیداری و مقاومت در برابر ستم است. این اثر بر پافشاری بر ارزش زندگی تمام موجودات، حتی هیولاها در برخی مراحل، در مقابل انتقام جویی کور تأکید دارد و راهی برای همزیستی و صلح را جستجو می کند.

بلوغ و انتخاب های اخلاقی دشوار

داستان ناکجاآباد موعود، روایت بلوغ زودرس کودکانی است که مجبورند با حقایق تلخ و انتخاب های دشوار مواجه شوند. اما، نورمن و ری، هر یک دیدگاه متفاوتی درباره «راه حل» دارند که این تفاوت ها به تعارض و در عین حال تکامل منجر می شود. اما با اخلاق گرایی و امیدش، نورمن با منطق بی رحمانه و استراتژیکش، و ری با واقع بینی محتاطانه اش، هر کدام جنبه ای از واکنش انسانی در مواجهه با بحران را نشان می دهند. این تضادها، به عمق شخصیت پردازی و پیام های اخلاقی داستان می افزایند.

تفسیرهای اجتماعی و سیاسی

این اثر به دلیل طرح مفاهیم عمیق، مورد تفسیرهای اجتماعی و سیاسی مختلفی قرار گرفته است:

تفسیر مقاومت گرا/ضد ابرقدرتی

برخی مزارع پرورش انسان را نمادی از جهان سوم یا ملت های تحت سلطه می دانند که مغز و منابعشان توسط ابرقدرت ها (که در اینجا هیولاها نماد آن ها هستند) استثمار می شوند. در این دیدگاه، مبارزه اما و دوستانش، نمادی از مقاومت ملت های ضعیف در برابر سلطه و تلاش برای رسیدن به آزادی و خودکفایی است. این تفسیر بر وحدت و مبارزه تا رسیدن به آزادی کامل تأکید دارد و نبود منجی مطلق هالیوودی را یک نقطه قوت می داند که بر خودباوری و اقدام جمعی تأکید می کند.

تفسیر صهیونیستی/ایلومیناتی (با اشاره به موجود بودن این دیدگاه ها)

دیدگاه دیگری، با احتیاط، این اثر را با تاریخ یهودیت و نمادگرایی ایلومیناتی مرتبط می داند. در این تفسیر، کودکان یتیم خانه (گریس فیلد) می توانند نمادی از یهودیان باشند که در یک خوشبختی دروغین زندگی می کنند و سپس به «سرزمین موعود» فرار می کنند. جغد مینروا که یک نماد کلیدی در داستان است، در برخی تفاسیر با ایلومیناتی و نظم نوین جهانی مرتبط دانسته می شود. این دیدگاه، حتی خورده شدن کودکان توسط هیولاها را به هولوکاست تشبیه می کند و فرار به سرزمین موعود (آمریکا، مصر، فرانسه) را نمادی از مهاجرت یهودیان به این مناطق می داند. همچنین، مفهوم «نظم نوین جهانی» که در پایان داستان مطرح می شود، با آرمان های برخی گروه های یهودی برای حکومتی جهانی مرتبط دانسته می شود.

عادی سازی شر نسبی و همزیستی

مسئله همزیستی با شیاطین و توجیه شر نسبی یکی دیگر از مضامین مورد بحث است. ایده اینکه هیولاها نیز چاره ای جز تغذیه از انسان ها ندارند و باید با آن ها به نوعی صلح کرد، می تواند به عادی سازی شر و پذیرش آن در جهان واقعی تعبیر شود. این موضوع بحث برانگیز، به مفاهیم مدرن جهانی سازی و پذیرش چندجانبه گرایی نیز ارتباط داده می شود، جایی که برای بقا، باید با دیگری کنار آمد، حتی اگر ذات او با منافع اولیه انسان در تعارض باشد.

ارثیه اجدادی و مسئولیت نسل ها

ناکجاآباد موعود به صورت ظریفی به مفهوم ارثیه اجدادی و مسئولیت نسل ها نیز می پردازد. این ایده که نسل های گذشته با اعمال خود، آینده نسل های بعدی را شکل می دهند و مسئولیت نسل فعلی در قبال آینده ای بهتر برای فرزندانشان چقدر سنگین است، در داستان به وضوح دیده می شود. کودکان گریس فیلد، به نوعی میراث دار تصمیمات و پیمان های اجداد خود هستند و حال باید برای شکستن این چرخه و ساختن آینده ای آزاد تلاش کنند.

شخصیت های محوری و نقش آن ها در انقلاب

سه شخصیت اصلی ناکجاآباد موعود، اما، نورمن و ری، هر کدام با خصوصیات منحصر به فرد خود، ستون های اصلی این داستان و انقلاب کودکان هستند. ترکیب و تقابل ویژگی های آن ها، نه تنها به پیشبرد داستان کمک می کند، بلکه لایه های عمیق تری از پیام های اثر را آشکار می سازد.

اِما: آرمان گرای فداکار

اما، قلب تپنده و قطب نمای اخلاقی گروه است. او دختری مهربان، پرانرژی و به شدت آرمان گراست که حاضر نیست هیچ یک از اعضای خانواده اش را قربانی کند. این خصوصیت او را به شخصیتی بی نظیر تبدیل می کند که حتی در ناامیدکننده ترین لحظات نیز دست از مقاومت برنمی دارد و برای آزادی همه، از جمله هیولاهای رعیت که خود قربانی هستند، می جنگد. اما نمادی از امید و فداکاری بی قید و شرط است؛ او در نهایت (در مانگا) برای نجات بشریت، حتی خود را فدا می کند. این ویژگی اخلاقی و عدم تمایل او به مذاکره با شر مطلق، از او یک قهرمان متفاوت می سازد.

ری: واقع بین زخم خورده

ری را می توان مظلوم ترین شخصیت داستان دانست. او از همان ابتدا از حقیقت هولناک مزرعه آگاه بوده و شاهد مرگ خواهر و برادرانش بوده است. این بار سنگین اطلاعات و احساسات منفی، او را به شخصیتی واقع بین و بدبین تبدیل کرده است. در ابتدا، او معتقد است که نمی توان همه را نجات داد و باید تنها بر نجات خود و کسانی که می توانند مفید باشند، تمرکز کرد. این تفکر ناشی از عدم باور او به درک عمق فاجعه توسط سایر کودکان است. پس از فرار از گریس فیلد، نقش او تا حدودی کم رنگ تر می شود و بیشتر به عنوان پشتیبان و مشاور اما عمل می کند. ری نماد احتیاط، برنامه ریزی دقیق و گاهی اوقات تسلیم شدن به واقعیت های تلخ است، اما با این حال وفاداری عمیقی به دوستانش دارد.

نورمن: استراتژیست منطقی

نورمن، مغز متفکر و استراتژیست گروه، شخصیتی منطقی و خونسرد دارد. او به شدت از نظر اخلاقی و احساسی به اما وابسته است و این وابستگی، در غیاب اما، می تواند او را به سمت تصمیمات رادیکال سوق دهد. نورمن برای رسیدن به هدف، تحت هر شرایط و به هر قیمتی تلاش می کند. به عنوان مثال، در جایی او قصد دارد نسل تمام هیولاها را منقرض کند، حتی آن هایی که قربانی هستند، که با مخالفت اما مواجه می شود. آرمان های نورمن بیشتر از انگیزه های شخصی و انتقام جویی نشئت می گیرد تا انگیزه های اخلاقی و معنوی. او باهوش و زیرک است، اما بدون هدایت اخلاقی اما، تصمیماتش می تواند به نتایج ویرانگری منجر شود. او نماد عقل بدون عطوفت است.

تیم رهبری: نیاز به وحدت

در مجموع، این سه شخصیت با وجود تفاوت های اساسی، یک تیم استراتژیک عالی را تشکیل می دهند. اما با رهبری اخلاقی، عطوفت و آرمان گرایی اش؛ نورمن با رهبری تیمی و توانایی استراتژیک بی نظیرش؛ و ری با پشتیبانی، احتیاط و آگاهی عمیقش از سیستم، هر سه برای موفقیت انقلاب ضروری هستند. تصمیمات شخصی و بدون مشورت هر کدام از این سه نفر، مانند خودسوزی ری، بریدن گوش اما، یا قتل عام هیولاها توسط نورمن، اغلب اشتباه و ناشی از عدم بلوغ کامل در آن لحظات خاص است. این ترکیب نشان می دهد که برای یک انقلاب پایدار و عادلانه، نه تنها هوش و استراتژی، بلکه اخلاق، همدلی و وحدت نیز به یک اندازه حیاتی هستند.

نتیجه گیری: ناکجاآبادی که باید تجربه شود

«ناکجاآباد موعود» اثری با پتانسیل های بی شمار، ایده های درخشان و مضامین عمیق است که مرزهای ژانرهای انیمه و مانگا را درنوردیده است. این داستان، مخاطب را به سفری پر از تعلیق، وحشت و تأمل دعوت می کند و سوالات اساسی درباره آزادی، اخلاق و ماهیت انسانی را مطرح می سازد.

با این حال، تفاوت فاحش کیفیت میان مانگای اصلی، فصل اول انیمه و فصل دوم آن، تجربه ای دوگانه را برای مخاطبان رقم زده است. در حالی که مانگا و فصل اول، یک شاهکار بی نظیر در ژانر خود محسوب می شوند، فصل دوم انیمه با حذف های گسترده و تغییرات غیرمنطقی، لطمه ای جدی به اعتبار این اثر وارد کرد. این موضوع بار دیگر اهمیت احترام به منبع اصلی در اقتباس های هنری را یادآور می شود.

برای تجربه کامل و درک عمیق تر از پیام های این اثر، توصیه قاطعانه ما این است که پس از تماشای فصل اول انیمه، حتماً به مطالعه مانگای آن بپردازید. مانگا نه تنها داستان را به شکلی جامع و بی نقص روایت می کند، بلکه به تمام لایه های شخصیتی و مضامین فلسفی و اجتماعی که در این مقاله به آن ها اشاره شد، عمق می بخشد. ناکجاآباد موعود، با تمام فراز و نشیب هایش، داستانی است که برای مدت ها در ذهن مخاطب باقی می ماند و او را به تأمل درباره مفهوم «خوشبختی دروغین» و نبرد بی وقفه ی انسان برای آزادی وا می دارد.