چه اموالی از مرد برای مهریه توقیف میشود

برای مهریه، می توان تمامی اموال منقول و غیرمنقول مرد، از جمله خانه، خودرو، حساب بانکی، حقوق، سهام و مطالبات را توقیف کرد. با این حال، برخی اموال تحت عنوان مستثنیات دین، مانند منزل مسکونی متناسب با شأن، ابزار کار ضروری و اثاثیه لازم برای زندگی، از توقیف معاف هستند.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح، از لحظه جاری شدن صیغه عقد، به مالکیت زن در می آید و او می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند. اما مطالبه این حق همیشه به سادگی صورت نمی گیرد. گاهی اوقات زن برای وصول مهریه خود، ناچار به توقیف اموال همسر می شود تا از انتقال احتمالی دارایی ها توسط زوج جلوگیری کرده و حق خود را تضمین کند. آگاهی از قوانین و رویه های مربوط به توقیف اموال، هم برای زنانی که در پی مطالبه مهریه هستند و هم برای مردانی که با چنین درخواستی مواجه شده اند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این شناخت به آن ها کمک می کند تا با اتخاذ تصمیمات آگاهانه، از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کرده و مسیر قانونی را با اطمینان بیشتری طی کنند.

مبانی حقوقی مهریه و توقیف اموال

مهریه در نظام حقوقی ایران، حق مسلم و قانونی زن است که به محض جاری شدن عقد نکاح، مالک آن می شود. این حق می تواند به صورت عندالمطالبه (قابل دریافت در هر زمان) یا عندالاستطاعه (قابل دریافت در صورت توانایی مالی مرد) تعیین شود. مطالبه مهریه، چه در طول زندگی مشترک و چه پس از آن، از جمله اقداماتی است که زن می تواند برای احقاق حقوق خود انجام دهد.

مهریه چیست و چرا توقیف اموال صورت می گیرد؟

مهریه، مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح به همسرش تعهد می کند بپردازد. این مال می تواند وجه نقد، سکه، ملک، یا هر چیز با ارزش دیگری باشد. از نظر شرعی و قانونی، زن به محض عقد، مالک مهریه می شود و می تواند هرگونه تصرفی در آن داشته باشد. اما چرا زن برای وصول مهریه خود باید به توقیف اموال روی آورد؟

هدف اصلی از توقیف اموال برای مهریه، جلوگیری از فرار از دین و تضمین وصول مهریه است. متاسفانه، در بسیاری از موارد، مردان پس از اطلاع از قصد همسر برای مطالبه مهریه، اقدام به انتقال اموال خود به نام دیگران یا پنهان کردن آن ها می کنند تا از پرداخت مهریه شانه خالی کنند. توقیف اموال به زن این امکان را می دهد تا از این اتفاق جلوگیری کرده و دارایی های مرد را تحت کنترل قانونی درآورد تا در نهایت بتواند مهریه خود را از محل فروش یا واگذاری آن ها وصول کند. این اقدام حقوقی، یک راهکار مؤثر برای حفظ حقوق مالی زن است.

اهمیت درخواست تامین خواسته در مطالبه مهریه

یکی از ابزارهای حقوقی بسیار مهم برای تضمین وصول مهریه، درخواست تامین خواسته است. تامین خواسته، درخواستی است که زن می تواند همزمان با دادخواست مطالبه مهریه یا حتی قبل از آن، به دادگاه یا اجرای ثبت ارائه دهد. با صدور قرار تامین خواسته، دادگاه یا اجرای ثبت به سرعت اموال مرد را توقیف می کند تا او نتواند آن ها را به شخص دیگری منتقل یا پنهان کند.

این اقدام از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است، زیرا فرآیند شناسایی و توقیف اموال می تواند زمان بر باشد و در این مدت، خطر انتقال اموال توسط مرد وجود دارد. با تامین خواسته، دارایی ها بلافاصله توقیف می شوند و این امر، شانس زن برای وصول مهریه را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. بنابراین، وکلای متخصص در امور خانواده همواره توصیه می کنند که زن در اسرع وقت نسبت به درخواست تامین خواسته اقدام کند.

«درخواست تامین خواسته، ابزاری حیاتی برای جلوگیری از انتقال اموال توسط زوج و تضمین وصول مهریه است و می تواند مانع از فرار از دین شود.»

مراحل گام به گام توقیف اموال برای مهریه

مطالبه و توقیف اموال برای مهریه، روندی حقوقی و مرحله به مرحله دارد که آگاهی از جزئیات آن برای هر دو طرف دعوی (زن و شوهر) ضروری است. در حال حاضر، طبق قوانین و بخشنامه های جدید، اولویت با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک است. این روند به شرح زیر است:

مرحله اول: مراجعه به دفترخانه ازدواج و صدور اجراییه

در گام نخست، زن متقاضی مهریه باید به دفترخانه ازدواجی که عقد نکاح در آن ثبت شده است، مراجعه کند. در این دفترخانه، او می تواند درخواست صدور اجراییه مهریه را ارائه دهد. دفترخانه پس از بررسی مدارک و اطمینان از صحت درخواست، اجراییه ای صادر می کند که به مرد ابلاغ می شود. این اجراییه به منزله دستور رسمی برای پرداخت مهریه است.

دفترخانه ازدواج، یک نسخه از درخواست اجراییه را برای زوج ارسال کرده و سپس زوجه را به اداره ثبت مربوطه برای تشکیل پرونده هدایت می کند. با ثبت درخواست توقیف اموال در اجرای ثبت، یک نسخه از درخواست به زوج ابلاغ می گردد و پس از بازگشت نتیجه ابلاغ، عملیات اجرای ثبت جهت توقیف اموال زوج آغاز می شود. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اولین گام رسمی برای مطالبه قانونی مهریه است.

مرحله دوم: مراجعه به اداره اجرای ثبت و پیگیری توقیف

پس از دریافت اجراییه از دفترخانه، زن باید به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک محل اقامت مرد یا محل وقوع اموال مراجعه کند. در این اداره، پرونده ای برای اجرای مهریه تشکیل می شود. زن می تواند در این مرحله، اموالی از مرد را که شناسایی کرده است (مانند ملک، خودرو، حساب بانکی) به اداره ثبت معرفی کند.

اداره ثبت، پس از دریافت اطلاعات، اقدام به استعلام دارایی های مرد می کند. این استعلام می تواند شامل حساب های بانکی، املاک ثبت شده، خودرو و سایر دارایی های منقول و غیرمنقول باشد. پس از شناسایی اموال، اخطاریه ای به مرد ابلاغ می شود و به او ۱۰ روز مهلت داده می شود تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبی برای پرداخت آن بدهد. در صورتی که مرد در این مدت اقدامی نکند، اداره ثبت اقدام به توقیف اموال شناسایی شده می کند.

نکته مهم در این مرحله این است که به دلیل ارسال حداقل دو مرتبه اخطار برای زوج و فاصله زمانی میان ابلاغ اخطار تا شروع عملیات توقیف، این امکان برای زوج وجود دارد تا اموال خود را به دیگری منتقل کند. این موضوع سبب می شود در عمل، موفقیت در توقیف اموال از طریق اجرای ثبت به دلیل اقدام به موقع زوج برای انتقال اموال، در برخی موارد با دشواری همراه باشد.

مرحله سوم: پیگیری از طریق دادگاه خانواده در صورت عدم موفقیت ثبت

در صورتی که اداره ثبت ظرف مدت معینی (معمولاً ۶ ماه از تاریخ درخواست یا ۲ ماه از شروع عملیات) موفق به کشف و توقیف اموال کافی از مرد برای وصول مهریه نشود، یا در طول این مدت، اقدام مؤثری در جهت اجرای سند ازدواج و وصول مهریه صورت نگیرد، زن می تواند با اخذ گواهی عدم کفایت عملیات اجرایی از اداره ثبت، به دادگاه خانواده مراجعه کند. این گواهی به این معنی است که اجرای ثبت نتوانسته مهریه را وصول کند و پرونده باید از طریق دادگاه پیگیری شود.

پس از دریافت این گواهی، زن می تواند از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال را به دادگاه خانواده ارائه دهد. در این مرحله نیز، درخواست تامین خواسته می تواند نقش کلیدی در توقیف سریع اموال داشته باشد. دادگاه پس از بررسی، حکم به توقیف اموال صادر می کند و مراحل اجرا از طریق واحد اجرای احکام دادگستری پیگیری می شود.

اگر در این مرحله نیز مالی از مرد برای توقیف پیدا نشود یا مرد دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را ارائه دهد و مورد پذیرش قرار گیرد، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد و مرد طبق اقساط تعیین شده، مهریه را پرداخت خواهد کرد. در چنین وضعیتی، زن جز اینکه حکم محکومیت زوج به پرداخت مهریه را اخذ کرده و سپس برای اجرای حکم مهریه اقدام کند، چاره ای ندارد.

اهمیت زمان بندی و سرعت عمل در توقیف اموال

در تمامی مراحل مطالبه و توقیف مهریه، سرعت عمل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هرگونه تعلل در پیگیری می تواند فرصت را برای مرد فراهم کند تا با انتقال اموال، از پرداخت مهریه فرار کند. به همین دلیل، توصیه می شود زن در اسرع وقت پس از تصمیم به مطالبه مهریه، اقدامات قانونی را آغاز کرده و پیگیری های لازم را انجام دهد.

نقش وکیل متخصص در مراحل توقیف اموال

به دلیل پیچیدگی های قانونی و رویه های اداری، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه می تواند بسیار مؤثر باشد. وکیل با آگاهی از قوانین و تجربه در پرونده های مشابه، می تواند زن را در تمامی مراحل، از درخواست اجراییه تا شناسایی و توقیف اموال، راهنمایی کرده و از حقوق او به بهترین نحو دفاع کند. همچنین، وکیل می تواند با سرعت و دقت بیشتری مراحل اداری را پیگیری کند و شانس موفقیت در توقیف اموال را افزایش دهد.

لیست جامع اموال قابل توقیف برای مهریه

برای دریافت مهریه، اصولاً می توان تمامی اموال مرد را توقیف کرد، مگر آنکه جزو مستثنیات دین باشد. این اموال به دو دسته کلی منقول و غیرمنقول تقسیم می شوند. در ادامه به تفصیل به بررسی اموال قابل توقیف می پردازیم:

تعریف اموال منقول و غیرمنقول

قبل از ورود به جزئیات، لازم است تعریفی از اموال منقول و غیرمنقول داشته باشیم:

• اموال منقول: به اموالی گفته می شود که قابلیت جابجایی از محلی به محل دیگر را داشته باشند بدون اینکه به خود مال یا محل قرارگیری آن آسیبی وارد شود (مانند خودرو، پول، سهام، طلا و جواهر).
• اموال غیرمنقول: به اموالی گفته می شود که قابلیت جابجایی نداشته باشند یا جابجایی آن ها مستلزم تخریب یا نقص آن ها یا محل قرارگیری شان باشد (مانند زمین، ساختمان، آپارتمان).

اموال منقول قابل توقیف

بخش عمده ای از دارایی های یک فرد شامل اموال منقول است که می توانند برای مهریه توقیف شوند. این اموال شامل موارد زیر هستند:

1. وجوه نقد و حساب های بانکی:
   • تمامی مبالغ موجود در حساب های بانکی اعم از پس انداز، جاری، کوتاه مدت و بلندمدت، قابل توقیف هستند.
   • این توقیف می تواند شامل مسدود کردن حساب یا برداشت مستقیم وجه تا سقف مهریه باشد.
   • اگر مرد دارای چند حساب در بانک های مختلف باشد، می توان تمام آن ها را توقیف کرد.
2. حقوق و مزایای دریافتی:
   • بخشی از حقوق و مزایای دریافتی کارمندان دولت و بخش خصوصی، قابل توقیف است.
   • بر اساس قانون، اگر مرد متأهل و دارای فرزند باشد، یک چهارم حقوق و مزایای او قابل توقیف است.
   • اگر مرد مجرد باشد یا همسر و فرزندی تحت تکفل خود نداشته باشد، یک سوم حقوق و مزقیای او قابل توقیف خواهد بود.
   • این توقیف به صورت کسر از حقوق و پرداخت به زن انجام می شود.
3. وسایل نقلیه:
   • خودرو، موتورسیکلت و سایر وسایل نقلیه که به نام مرد ثبت شده اند، می توانند توقیف شوند.
   • البته، در صورتی که وسیله نقلیه ابزار امرار معاش ضروری مرد باشد (مانند تاکسی)، ممکن است جزو مستثنیات دین محسوب شده و قابل توقیف نباشد، اما این تشخیص بر عهده مرجع قضایی است.
4. سهام و اوراق بهادار:
   • سهام شرکت های بورسی یا غیربورسی، سهام عدالت (پس از آزاد شدن)، اوراق مشارکت و حق تقدم سهام، از جمله دارایی هایی هستند که می توانند توقیف شوند.
   • برای توقیف این اموال، باید به مراجع ذی ربط (مانند سازمان بورس یا شرکت مربوطه) اطلاع داده شود.
5. طلا، جواهر و سکه:
   • انواع سکه های بهار آزادی (تمام، نیم، ربع) و مصنوعات طلا و جواهر که به نام مرد است و جنبه سرمایه ای دارد، قابل توقیف هستند.
6. اثاثیه و لوازم منزل:
   • اثاثیه و لوازم منزل که جنبه غیرضروری و لوکس دارند (مانند تابلوهای گران قیمت، فرش های دستباف بسیار نفیس، لوازم صوتی و تصویری بسیار گران قیمت)، قابل توقیف هستند.
   • لوازم ضروری زندگی (که در بخش مستثنیات دین توضیح داده خواهد شد) قابل توقیف نیستند.
7. مطالبات از اشخاص ثالث:
   • هرگونه طلب مرد از دیگران، مانند مبلغ چک و سفته های دریافتی، مطالبات از پیمانکاران، یا ودیعه اجاره ای که مرد به عنوان موجر از مستأجر دریافت کرده است، قابل توقیف می باشد.
8. سایر اموال منقول با ارزش:
   • این دسته شامل آثار هنری، عتیقه جات، یا هرگونه ابزار و ادوات خاصی که ارزش مادی بالایی دارند و برای امرار معاش ضروری نیستند، می شود.

اموال غیرمنقول قابل توقیف

اموال غیرمنقول شامل املاکی هستند که جابجایی آن ها امکان پذیر نیست و بخش مهمی از دارایی های یک فرد را تشکیل می دهند. این اموال عبارتند از:

1. ملک و املاک:
   • تمامی انواع املاک ثبت شده به نام مرد، از جمله خانه، آپارتمان، زمین، مغازه، ویلا و باغات، قابل توقیف هستند.
   • در صورت توقیف ملک، مرجع قضایی یا اجرایی ثبت، سند مالکیت را توقیف کرده و از هرگونه نقل و انتقال آن جلوگیری می کند تا در نهایت از طریق مزایده یا توافق، مهریه پرداخت شود.
   • البته، خانه مسکونی مورد نیاز زوج (که در بخش مستثنیات دین به آن اشاره خواهد شد) با شرایط خاصی قابل توقیف نیست.
2. اموال مشاع:
   • اگر مرد دارای سهمی در اموال مشترک (مشاع) با دیگران باشد (مثلاً سهمی از یک ملک خانوادگی)، همان سهم او قابل توقیف است.
   • در این صورت، فقط سهم مرد از آن مال توقیف می شود و پس از فروش یا افراز، سهم او به زن پرداخت می گردد.

توقیف این اموال نیازمند دقت و بررسی های قانونی است؛ بنابراین توصیه می شود قبل از هر اقدامی با یک وکیل مجرب مشورت کنید.

اموال غیر قابل توقیف برای مهریه (مستثنیات دین)

در کنار اموالی که قابل توقیف هستند، قانونگذار برای حفظ حداقل های زندگی مدیون و خانواده اش، دسته ای از اموال را از توقیف شدن مستثنی کرده است. این اموال تحت عنوان «مستثنیات دین» شناخته می شوند و هدف از آن، جلوگیری از عسر و حرج (سختی و تنگنا) شدید مدیون و تضمین ادامه زندگی وی است.

مفهوم و فلسفه مستثنیات دین

مستثنیات دین به اموالی گفته می شود که طبق قانون، حتی در صورت بدهکار بودن شخص، قابل توقیف برای پرداخت بدهی های او (مانند مهریه) نیستند. فلسفه وجودی این قانون، تضمین حداقل نیازهای زندگی مدیون و افراد تحت تکفل اوست. این بدان معناست که حتی اگر فرد بدهکار باشد، نباید به دلیل پرداخت بدهی، از ابتدایی ترین امکانات زندگی محروم شود. این اصل، ریشه در آموزه های فقهی و اصول انسانی دارد.

ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

مهم ترین سندی که به تفصیل مستثنیات دین را بیان می کند، ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب سال ۱۳۹۳ است. این ماده به صراحت لیستی از اموالی را ارائه می دهد که از توقیف مصون هستند. اطلاع دقیق از این ماده و تبصره های آن برای هر دو طرف دعوی (طلبکار و بدهکار) ضروری است.

لیست کامل مستثنیات دین

بر اساس ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، اموال غیر قابل توقیف برای مهریه و یا به عبارتی، آن دسته از اموالی که زن نمی تواند مهریه اش را از آن ها بردارد، عبارتند از:

1. منزل مسکونی مورد نیاز زوج:
   • خانه ای که زوج در آن سکونت دارد و برای زندگی او و افراد تحت تکفلش ضروری است، قابل توقیف نیست.
   • شرط اصلی، در شأن بودن این منزل است؛ یعنی نباید فراتر از نیاز و شأن عرفی و اجتماعی زوج و خانواده او باشد. تشخیص این شأن بر عهده مرجع قضایی است.
2. اثاثیه و لوازم ضروری زندگی:
   • تمامی اثاثیه و لوازم منزل که برای ادامه زندگی عادی و روزمره زوج و افراد تحت تکفل وی مورد نیاز است (مانند یخچال، اجاق گاز، تلویزیون معمولی، مبلمان متناسب با شأن)، قابل توقیف نیستند.
   • لوازم لوکس و غیرضروری که جنبه تشریفاتی یا سرمایه ای دارند، مشمول این قاعده نمی شوند.
3. آذوقه و مواد خوراکی:
   • مواد غذایی موجود در منزل زوج که مورد نیاز او و افراد تحت تکفل وی بوده و به میزان متعارف برای مدت زمانی مشخص (مثلاً مصرف یک ماهه) ذخیره شده باشد، قابل توقیف نیست.
4. کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی:
   • کتاب ها و ابزار علمی، تحقیقاتی، و هنری که متناسب با شأن تحصیلی، شغلی یا حرفه ای زوج هستند، از توقیف معافند. به عنوان مثال، ابزار کار یک مهندس کامپیوتر یا کتاب های یک دانشجو.
5. ابزار و وسایل کار:
   • ابزار و وسایل مورد نیاز برای کسبه، پیشه وران، کشاورزان، صنعتگران و سایر مشاغل که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفلشان لازم است، قابل توقیف نیست.
   • تشخیص ضروری بودن این ابزار نیز بر عهده مرجع قضایی است. به عنوان مثال، یک دستگاه تاکسی برای راننده تاکسی، یا ابزارهای یک نجار.
6. خط تلفن همراه:
   • یک خط تلفن همراه (شماره تلفن) که برای ارتباطات ضروری و شغلی زوج لازم است، جزء مستثنیات دین محسوب می شود و قابل توقیف نیست.
7. ودیعه اجاره مسکن:
   • در صورتی که زوج مستأجر باشد و مبلغ ودیعه ای را به موجر پرداخته باشد، این ودیعه تا حدی که برای تأمین مسکن متعارف و در شأن او ضروری باشد و بدون آن امکان تأمین مسکن دیگری نداشته باشد، قابل توقیف نیست.

نکات مهم در مورد تشخیص مستثنیات دین

تشخیص اینکه آیا یک مال خاص جزء مستثنیات دین هست یا خیر، در بسیاری از موارد به عرف و شأن اجتماعی زوج و افراد تحت تکفل وی بستگی دارد. این تشخیص بر عهده مرجع قضایی است. بنابراین، ممکن است در پرونده های مختلف، با توجه به شرایط خاص هر فرد، تفسیر متفاوتی از مستثنیات دین صورت گیرد. مردی که اموالش توقیف شده است، می تواند به ادعای توقیف مستثنیات دین اعتراض کند و با ارائه مدارک و مستندات لازم، از مرجع قضایی بخواهد که مال توقیف شده را رفع توقیف کند. این امر نشان دهنده اهمیت ارائه دلایل و مدارک مستدل در دادگاه است.

نکات حقوقی مهم و راهکارهای مرتبط با توقیف مهریه

در کنار مراحل توقیف و شناسایی اموال، دانستن برخی نکات حقوقی کلیدی و سوالات رایج در این زمینه می تواند به شفافیت بیشتر موضوع کمک کند. این بخش به بررسی این نکات می پردازد.

آیا انتقال اموال پیش از توقیف امکان پذیر است؟ (فرار از دین)

یکی از مهم ترین چالش ها در پرونده های مهریه، اقدام مرد به انتقال اموال خود قبل از توقیف است تا از پرداخت مهریه فرار کند. این عمل که در اصطلاح حقوقی فرار از دین نامیده می شود، با توجه به شرایطی می تواند باطل یا بی اثر شود. اگر زن بتواند ثابت کند که مرد با هدف فرار از پرداخت مهریه، اموال خود را به دیگری منتقل کرده است و این انتقال، پس از مطالبه مهریه یا در زمانی که مرد از قصد زن برای مطالبه آگاه بوده صورت گرفته، می تواند با طرح دعوی در دادگاه، خواهان ابطال آن معامله شود. اثبات این موضوع نیازمند ارائه مستندات قوی و نقش وکیل در اینجا بسیار حیاتی است.

تاثیر اعسار زوج بر توقیف اموال

در صورتی که مرد توانایی مالی کافی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه ارائه دهد. اگر اعسار او ثابت شود، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می کند. در این حالت، اموال مرد از توقیف خارج نمی شود، اما توقیف اموال به اندازه ای که برای پرداخت اقساط مهریه لازم است، محدود می شود. به عبارت دیگر، توقیف جنبه تضمینی پیدا می کند تا اقساط به موقع پرداخت شوند. اگر مرد پس از صدور حکم تقسیط، اقساط را به موقع پرداخت نکند، زن می تواند مجدداً برای توقیف اموال باقی مانده یا اعمال مجازات قانونی اقدام کند.

مدت زمان توقیف اموال برای مهریه

مدت زمان توقیف اموال برای مهریه می تواند بسته به روش پیگیری (اجرای ثبت یا دادگاه) و پیچیدگی پرونده متفاوت باشد:

• از طریق اجرای ثبت: در شرایط عادی، پرونده های اجرای ثبت ممکن است حدود دو تا شش ماه به طول بینجامد. مزیت این روش سرعت نسبی آن در کشف اموال ثبت شده است.
• از طریق دادگاه خانواده: پیگیری از طریق دادگاه معمولاً زمان برتر است و ممکن است چندین ماه تا حتی سال طول بکشد، به خصوص اگر مرد اقدام به انتقال اموال کرده باشد یا دادخواست اعسار دهد.

زمان بندی دقیق به عوامل مختلفی از جمله حجم کار مراجع قضایی، سرعت پیگیری زن و وکیل، و پیچیدگی های مربوط به شناسایی اموال بستگی دارد.

هزینه های مربوط به توقیف اموال

توقیف اموال برای مهریه مستلزم پرداخت هزینه هایی است که شامل موارد زیر می شود:

1. هزینه های دادرسی و اجرایی: شامل هزینه ثبت دادخواست، هزینه اجرای اجراییه در ثبت و دادگاه که بر اساس تعرفه های قانونی تعیین می شوند.
2. هزینه کارشناسی: در برخی موارد برای ارزیابی ارزش اموال توقیفی، نیاز به کارشناس رسمی دادگستری است که هزینه آن بر عهده متقاضی (زن) است.
3. حق الوکاله وکیل: در صورت استفاده از وکیل، هزینه های مربوط به حق الوکاله وکیل نیز به این مجموعه اضافه می شود که بسته به توافق طرفین و پیچیدگی پرونده متفاوت است.

بخشی از این هزینه ها ممکن است در نهایت از مرد دریافت شود، اما در ابتدا باید توسط زن پرداخت گردد.

رفع توقیف اموال توقیف شده

رفع توقیف اموال به معنای خارج شدن مال از وضعیت توقیف است. این امر در چند حالت کلی امکان پذیر است:

1. پرداخت کامل مهریه: بدیهی است که با پرداخت کامل مهریه، علت توقیف از بین رفته و اموال رفع توقیف می شوند.
2. توافق بین زوجین: زن و شوهر می توانند در هر مرحله از پرونده با یکدیگر توافق کرده و زن رضایت خود را اعلام کند.
3. اثبات مستثنیات دین بودن: اگر مالی اشتباهاً یا با ادعای زن توقیف شده باشد، اما مرد بتواند در دادگاه ثابت کند که آن مال جزء مستثنیات دین (اموال غیرقابل توقیف) است، می تواند درخواست رفع توقیف آن را ارائه دهد. این امر نیازمند ارائه مدارک و مستندات کافی به دادگاه است.

مدارک مورد نیاز برای رفع توقیف می تواند شامل دادخواست، مدارک شناسایی، مستندات اثبات مستثنیات دین (مثل فیش حقوقی برای اثبات منبع امرار معاش، سند مالکیت برای اثبات مسکن در شأن)، و شهادت نامه شهود باشد. روند بررسی و صدور رأی برای رفع توقیف می تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.

توقیف اموالی که در رهن بانک هستند

اموالی مانند ملک یا خودرو که در رهن بانک هستند (مثلاً به دلیل دریافت وام)، قابل توقیف برای مهریه هستند، اما توقیف آن ها با محدودیت هایی همراه است. در این موارد، زن نمی تواند تا قبل از تسویه بدهی به بانک، آن اموال را به طور کامل تملک کند. توقیف این اموال به معنای آن است که مرد نمی تواند آن ها را به شخص دیگری منتقل کند تا زمانی که وضعیت بدهی به بانک و مهریه روشن شود. در عمل، اولویت با حق مرتهن (بانک) است و پس از تسویه بدهی بانک، مازاد آن در اختیار زن برای وصول مهریه قرار خواهد گرفت.

رفع توقیف از حساب های بانکی مرد برای مهریه

رفع توقیف از حساب های بانکی زوج بابت پرداخت مهریه، معمولاً با توافق زوجین یا با پرداخت کامل مهریه صورت می پذیرد. در صورتی که زوج با اثبات اعسار موفق به تقسیط مهریه شود، اجرای حکم توقیف حساب بانکی متوقف خواهد شد. در این حالت، زوج باید با ارائه دادخواست به دادگاه صادرکننده حکم و ارائه دلایل و مستندات، درخواست رفع توقیف حساب بانکی خود را ارائه نماید. پس از بررسی و در صورت اثبات ادعای زوج، دادگاه با صدور نامه به بانک مربوطه، دستور رفع توقیف را ابلاغ می نماید. مدت زمان این فرآیند نیز بسته به رسیدگی و بررسی مستندات پرونده، می تواند متغیر باشد.

«مستثنیات دین، سدی قانونی در برابر توقیف اموالی است که برای حفظ حداقل زندگی مدیون و خانواده اش ضروری است.»

نتیجه گیری

مطالبه و توقیف اموال برای مهریه، فرآیندی پیچیده و دارای ابعاد حقوقی فراوان است که هم برای زن و هم برای مرد، تبعات و حساسیت های خاص خود را دارد. همانطور که توضیح داده شد، تمامی اموال منقول و غیرمنقول مرد، از قبیل وجوه نقد، حساب های بانکی، حقوق، وسایل نقلیه، سهام و املاک، می توانند برای مهریه توقیف شوند. اما در مقابل، قانونگذار با در نظر گرفتن مستثنیات دین از جمله منزل مسکونی در شأن، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار و خط تلفن همراه، حداقل های زندگی مرد را از توقیف مصون نگه داشته است. شناخت دقیق این مرزها، از اتلاف وقت، انرژی و بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می کند.

آگاهی از مراحل گام به گام توقیف اموال، از مراجعه به دفترخانه ازدواج و اداره ثبت تا پیگیری از طریق دادگاه خانواده، و همچنین اطلاع از نکات حقوقی مهم مانند تأمین خواسته، فرار از دین و اعسار، برای هر دو طرف دعوی ضروری است. با توجه به ظرافت ها و پیچیدگی های قانونی موجود در این حوزه، مشورت و همکاری با یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه، نه تنها می تواند مسیر قانونی را هموارتر کند، بلکه شانس موفقیت در وصول مهریه یا دفاع از حقوق قانونی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. بنابراین، توصیه می شود قبل از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل مجرب مشورت نمایید تا از صحت و دقت اقدامات قانونی خود اطمینان حاصل کنید.