یادگیری غیر رسمی کودکان

بحث تربیت فرزند به عنوان یکی از موضوعات جدّی زندگی انسان مطرح است و انسان دوست دارد در طول زندگی فرزند صالح و شایسته ای را تربیت کند. نکته ای که وجود دارد این است که دو نوع تربیت داریم؛ یک نوع تربیت رسمی، یک نوع تربیت غیر رسمی. بین انواع تربیت تفاوت هایی وجود دارد.برای مشاهده و دانلود عکس لباس سربازی نیروی انتظامی یگان ویژه به سایت کیداستور بروید . اهمیت دانستنِ این تفاوت ها این است که می تواند رویکرد ما را در تربیت فرزند تغییر بدهد. تربیت رسمی معمولاً در محیط های کلاسیک و محیط هایی که آموزش های رسمی وجود دارد محقّق می شود. تربیت غیر رسمی به گسترۀ همۀ محیط هایی است که فرزندان ما در آن حضور دارند.

چکیده انواع تربیت

تربیت فرزند یکی از موضوعات جدّی زندگی انسان است. انواع تربیت عبارتند از: تربیت رسمی و غیر رسمی. تربیت رسمی تربیت های کلاسیک نظام تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش) به همراه آموزش های مستقیم است. در تربیت غیر رسمی والدین خود را به عنوان الگو در معرض نگاه فرزندان قرار می دهند، و آن ها از رفتار، اخلاق و گفتار والدین به طور غیر مستقیم و ناخودآگاه یاد می گیرند. آموزش های غیر رسمی بُرد و عمق بیشتری دارد. در مسیر تربیت فرزندان باید از آموزش رسمی و غیر رسمی به طور همزمان استفاده کرد. شناخت تفاوت های تربیت رسمی و غیر رسمی سبب شناخت نقش خانواده، محیط، دوستان و همسالان در تربیت فرزندان است. تربیت به دو شکل ممکن است. یک نوع تربیت رسمی و کلاسیک است و یک نوع تربیت غیر رسمی است.

تربیت رسمی:تربیت رسمی معمولاً به آن تربیت های کلاسیکی می گویند که در نظام تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش است. معلّم سر کلاس نکاتی را بیان می کند، درسی را می دهد، آموزش های مستقیمی را ارایه می دهد.در محیط خانه هم گاهی اوقات ما آموزش های رسمی برای فرزندان خود داریم. گاهی ما پدر و مادرها وقتی می خواهیم بچّه ها را به مهمانی ببریم قبل از آن مدام توصیه می کنیم که به فلان جا رفتیم حتماً اوّل سلام کن و مودّب بنشین، بدون اجازه به چیزی دست نزن. این ها شکل هایی از تربیت رسمی و کلاسیک و آموزش های مستقیم است.

تربیت غیررسمی:یک نوع تربیت هم تربیت غیر رسمی است. ما در تربیت غیر رسمی فرزندان خود را تحت آموزش های مستقیم قرار نمی دهیم بلکه به عنوان الگو خود را در معرض نگاه فرزندان قرار می دهیم، آن ها از رفتارهای ما، منش ما، خلق و خوی ما، کلام ما به طور غیر مستقیم و ناخودآگاه چیزهایی را یاد می گیرند و آموزش می گیرند. به این شکل از آموزش ها، آموزش های غیر رسمی می گویند.ممکن است بچّه ها پای تلویزیون نشسته باشند، فیلمی را نگاه می کنند، سریالی را تماشا می کنند، به کارتنی توجّه می کنند، از آن شخصیّت های سریال ها، داستان ها، کارتن ها دارند الگو می گیرند، این الگوگیری آموزش های غیر رسمی محسوب می شود. امّا سوالی که این جا به وجود می آید این است اوّلاً کدام یک از این ها نقش مهم تر و بسزاتری را در تربیت ایفا می کند؟

خیلی از کارشناسان حوزۀ تعلیم و تربیت -خصوصاً در حوزۀ تربیت- معتقد هستند آموزش های غیر رسمی بُرد و عمق بیشتری دارد و شاید عمدۀ ویژگی های رفتاری، ویژگی های کلامی، خلق و خوی فرزندان ما نشات گرفته از آن آموزش های غیر رسمی و الگویی است و لذا حتّی بیان می کنند که آموزش های رسمی هم به آموزش های غیر رسمی گره خورده است. یعنی بچّه ها گاهی اوقات حتّی آن آموخته های رسمی خود را هم با آموخته های غیر رسمی آمیخته می کنند و در رفتار و کلام خود تجلّی می دهند. لذا ضرورت دارد که ما به هر دو آموزش توجّه کنیم، ولی قطعاً آموزش های غیر رسمی می تواند اولویّتی داشته باشد.

کدامیک از انواع تربیت ؟ تربیت رسمی یا غیر رسمی؟امّا نکتۀ دیگری که این جا مطرح است این که آیا ما باید یکی از این دو را فدای دیگری بکنیم؟ یعنی بگوییم حالا چون آموزش غیر رسمی مهم است، ما دیگر آموزش های رسمی را برای فرزند خود نداشته باشیم یا در تربیت غیر رسمی و رسمی یکی را باید انتخاب کنیم. مثلاً بگوییم تربیت های رسمی را کنار بگذاریم؟می گوییم نخیر، هر دو این ها مکمل هستند و ما در مسیر تربیت فرزندان باید حتماً هم از آموزش رسمی و هم آموزش غیر رسمی و هم تربیت رسمی و هم تربیت غیر رسمی استفاده کنیم تا ان شاء الله بتوانیم این ها را خوب کنار همدیگر قرار بدهیم و نتیجۀ بهتری را بگیریم.

تفاوت های تربیت رسمی و غیر رسمی. لباس پلیس پسرونه می تواند به کودکان احساس تعلق به یک گروه و تیم را بیاموزد و همکاری و تعامل اجتماعی را در آنها تقویت کند .نکتۀ سومی که باید بیان کرد این که چه تفاوت هایی بین این دو آموزش و بین این دو تربیت وجود دارد. ان شاء الله به ترتیب شروع می کنم و تفاوت های بین تربیت رسمی و تربیت غیر رسمی را برای شما بیان خواهم کرد.اشاره کردیم که انواع تربیت (رسمی و غیر رسمی) یک تفاوت هایی با همدیگر دارند. تربیت رسمی محدود به کلاس درس است، محدود به یک محیط خاص آموزشی و تربیتی است، ولی تربیت غیر رسمی این طور نیست، محدودیتی ندارد.

یعنی فرزند ما از صبح که بلند می شود تحت تربیت غیر رسمی قرار دارد تا شب که می خوابد. یعنی مادر خود را می بیند، پدر خود را می بیند، با هم بازی خود بازی می کند، پای تلویزیون نشسته است، در کوچه و بازار و خرید که می رود تمام این دریافت هایی که از طریق دریچۀ چشم خود دارد، از طریق دریچۀ گوش خود دارد، روی او اثر تربیتی خود را می گذارد.اگر ما بخواهیم گسترۀ تربیت را معرّفی کنیم، می گوییم گسترۀ تربیت های غیر رسمی خیلی وسیع تر از تربیت های رسمی است. حالا به عنوان نمونه من یک آماری را محضر شما تقدیم می کنم.

مثلاً یک کودکی که متولّد می شود، تا سن هفت سالگی اگر میانگین روزی 12 ساعت بیدار باشد، در این دوران قبل از مدرسه بیش از 31600 ساعت فقط دارد مادر خود را می بیند یعنی در معرض یک آموزش غیر رسمی، یک تربیت غیر رسمی قرار دارد.حالا به آمار دوم دقّت بفرمایید. اگر یک دانش آموزی از اوّل ابتدایی تا پایۀ دوازدهم مدرسه برود، کمتر از 10 هزار ساعت سر کلاس درس حضور دارد. حالا شما همین را با هم مقایسه کنید، ببینید که بچّه ها چقدر در معرض تربیت های غیر رسمی قرار دارند و چقدر این نکته مهم است که ما به آن توجّه کنیم. لباس نیروی انتظامی بچه گانه می تواند برای کودکان به عنوان یک میانبر برای انتقال ارزش های مثبت نظامی به آنها عمل کند.

اختیاری یا اجباری بودن:نکتۀ چهارم در تربیت های غیر رسمی کار داوطلبانه است یعنی بچّه از صبح بلند می شود، بازی می کند، با پدر و مادر خود است و رفت و آمد می کند و آن تربیت پذیری را هم در خود شکل می دهد و چه خواسته و چه ناخواسته دارد تربیت هایی را می پذیرد. امّا در تربیت های رسمی معمولاً اختیاری نیست، پشت آن یک اجباری نهفته است که بنشیند، ما به او یک مطالبی را دیکته کنیم، یک نکاتی را بگوییم، برای او باز یک رفتاری را دیکته کنیم و ممکن است یک مقاومت هایی شکل بگیرد و به راحتی رفتار را از ما نپذیرد. این بخشی از تفاوت ها بود که عرض کردیم، البتّه تفاوت ها ادامه دارد که ان شاء الله باقی آن را هم محضر شما تقدیم خواهم کرد.

یکی دیگر از تفاوت هایی که در تربیت غیر رسمی وجود دارد معمولاً محوریّت بر اساس کشف است. یعنی خود او حرکت می کند و رفتارها را از دیگران، پدر و مادر، دوست، آشنا، رسانه، شخصیّت های کارتنی، شخصیّت هایی که در سریال ها هستند، یاد می گیرد، امّا قطعاً در نظام تربیت رسمی محوریّت با محفوظات است. یعنی ما باید یک چیزهایی را به او بگوییم، او یاد بگیرد، حفظ کند.حالا این که بعداً به کار ببندد یا نبندد، آن دیگر معلوم نیست، نمی شود پشت بند آن یک ضریب بالایی قرار داد که بگوییم بچّه ها وقتی در آموزش رسمی قرار می گیرند، حتماً هر چیزی که ما می گوییم آن ها عمل می کنند. ولی این را بدانیم در نظام آموزش های غیر رسمی ضریب یادگیری بالاتر است، بچّه ها بیشتر رفتارهای دیگران را یاد می گیرند، بیشتر کلام دیگران را یاد می گیرند و خود ما پدر و مادرها هم به صورت عینی حتماً در زندگی و در تربیت فرزندان خود این را تجربه کردیم.

ملاک بودن یادگیری در انواع تربیت: یکی دیگر از نکات در تربیت غیر رسمی این است که کسب توانایی ها بر اساس ظرفیت ها و توانایی خود فرد است. یعنی هر چه توانایی، استعداد او، هوش او بالاتر باشد در محیط هم بیشتر یاد می گیرد، بیشتر آموزش می بیند، بیشتر تربیت پذیری را در رفتار خود تجلّی می دهد، ولی شما در نظام های رسمی می بینید که معمولاً کسب نمره مهم است، حالا این نمره می خواهد با تقلّب کسب شود، می خواهد با حفظ کردن کسب شود، ولی به این معنا نیست که او حتماً همه چیز را یاد گرفته است و در رفتار او تجلّی پیدا کرده است.

ممکن است شما یک دختر دبیرستانی که امسال کنکور داده را ببینید درس دین و زندگی خود را با ضریب صد درصد زده است یعنی او معارف دینی را کامل در کنکور پاسخ داده است و همۀ امتیاز را هم به صورت کامل گرفته است، ولی وقتی به خود نگاه می کنید، می بینید در ظواهر او اصلاً ظواهر دینی نیست، مثلاً موهای خود را بیرون می گذارد، ناخن کاشته است، کارهای دیگر انجام می دهد. می بینیم که زیاد از آن محفوظات خود نتوانسته در رفتارها تجلّی بدهد، او فقط برای نمره گرفتن حفظ کرده است. ولی در تربیت میدانی این نیست، اگر الگوهای مناسب داشت، اگر الگوهای مناسب، رفتارهای مناسبی را در معرض نگاه او در دوران کودکی قرار می دادند قطعاً شما می دیدید که رفتار او، سکنات او، کلام و منش او، آن رعایت ها بر اساس موازین تربیتی بود.