گرگ های چرنوبیل سرطان نمی گیرند – ساز ایرانی

غزال زیاری: کمی بعد از فاجعه چرنوبیل، منطقه ممنوعه چرنوبیل (CEZ) به یک آزمایشگاه علمی تبدیل شد و متخصصان، از این منطقه مملو از پرتو، به عنوان فرصتی برای درک بیولوژیک حیوانات در این شرایط سخت بهره بردند.

زیست شناسان دانشگاه پرینستون که برای یک دهه درباره گرگ های ساکن منطقه ممنوعه چرنوبیل تحقیق می کردند، حالا به نتایج جالبی دست یافته اند؛ آنها متوجه شده اند که تعداد این گرگ ها، در مقایسه با گرگ های مناطق اطراف، به مراتب بیشتر شده و دلیل آن هم احتمالا کاهش تماس با انسان ها و همچنین جهش های ژنتیکی ای است که آنها را در مقابل ابتلا به سرطان محافظت می کند.

همین مشاهدات باعث همکاری زیست شناسان با متخصصان سرطان شده تا ببینند آیا می توان از این جهش های خاص برای مهار سرطان در انسان ها بهره برد یا خیر؟

ماجرای فاجعه چرنوبیل

در بیست و ششم آوریل سال 1986، یک فاجعه هسته ای در شهر کوچک چرنوبیل در مرز اوکراین و بلاروس (که در آن زمان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود) رخ داد. این سانحه در حقیقت یک سری انفجارها بود که منجر به ذوب و انفجار نیروگاه هسته ای این منطقه شد. این اتفاق دردناک، صدها هزار نفر از مردم منطقه و حتی محیط اطراف را تحت تاثیر قرار داد.

حالا و با گذشت 40 سال از آن زمان، اتفاق عجیبی در جریان است. منطقه ممنوعه چرنوبیل (CEZ)، که وسعتی 2600 کیلومتر مربعی در اطراف نیروگاه را در برمی گیرد، تدریجا تبدیل به یکی از بزرگترین آزمایشگاه های علمی جهان برای بررسی اثرات بلند مدت پرتوهای یونیزه شده. این در حالی است که اکثر افراد ساکن در منطقه، بعد از این سانحه آنجا را ترک کردند ولی حیوانات زیادی در این منطقه ممنوعه باقی ماندند.

جانورانی با ویژگی های متفاوت

نتایج یک بررسی انجام شده در سال 2016 حکایت از آن داشت که گونه قورباغه های درختی شرقی (Hyla orientalis) ساکن در منطقه ممنوعه چرنوبیل، ویژگی های متفاوتی در مقایسه با پسرعموهایشان در مناطق نزدیک داشتند و در سال 2023 در یک بررسی دیگر، تفاوت های ژنتیکی متمایزی بین سگ های چرنوبیل و سگ هایی که در فاصله شانزده کیلومتری این شهر زندگی می کردند، مشاهده شد. حالا کارا لاو و شین کمپل استنتون، زیست شناسان دانشگاه پرینستون بررسی درباره ویژگی های عجیب یکی دیگر از پستانداران ساکن منطقه ممنوعه چرنوبیل را آغاز کردند: جمعیت گرگ هایی که به طرز غیرمنتظره ای در حال رشد هستند. نتایج این مطالعه ده ساله در نشست سالانه انجمن زیست شناسی در ماه ژانویه ارایه شد.

آنالیز گرگ های ساکن منطقه ممنوعه چرنوبیل از این حیث جالب توجه است که آنها شکارچیان راس زنجیره غذایی هستند. این جایگاه، معمولا جایگاه ممتازی در یک اکوسیستم است؛ اما زمانی که اکوسیستم غرق در تشعشعات می شود، این حیوانات طعمه هایی را می خورند که تحت همین پرتوها قرار گرفته بودند و این طعمه ها هم از گیاهانی تغذیه کرده بودند که در خاک پرتودهی شده رشد کرده بودند. در نتیجه کاملا تحت تاثیر این پرتوهای خطرناک قرار می گیرند.

افزایش غیرمنتظره جمعیت گرگ ها در چرنوبیل

بدین ترتیب احتمالا به نظر می رسد که گرگ ها در این منطقه، تحت تاثیر این پرتوها بوده اند، اما لاو اعلام کرده که این اتفاق رخ نداده است. او اخیرا در این باره گفته بود که جمعیت گرگ ها در منطقه ممنوعه چرنوبیل، حالا هفت برابر بیشتر از مناطق حفاظت شده حیات وحش در منطقه نزدیکی در بلاروس است.

کمپبل استانتون هم دراین باره گفت:« گرگ های خاکستری، فرصت جالبی را برای درک تاثیرات قرارگرفتن در معرض پرتوهای یونیزه شده مزمن، با دوز کم که برای چند نسل ادامه داشته، در اختیار ما قرار می دهند. اولین سوالی که برای من به عنوان یک زیست شناس تکاملی مطرح شد این بود که آیا این میزان تشعشع به اندازه کافی یک عامل استرس زا در حکم یک فشار انتخابی به حساب می آید یا نه.»

در سال 2014، اعضای تیم دانشگاهی پرینستون برای درک واکنش بدن این حیوانات به تشعشعات سرطان زای چرنوبیل، قلاده هایی مجهز به GPS و تشعشع سنج را به گرگ های ساکن منطقه ممنوعه چرنوبیل متصل کردند و با گذشت زمان متوجه شدند که گرگ ها به صورت مداوم در معرض تشعشعاتی شش برابر بیشتر از حد مجاز برای انسان ها قرار می گیرند.

تیوری لاو و کمپبل این است که گرگ ها در حال تجربه نوعی انتخاب سریع طبیعی هستند که احتمالا به دلیل تغییر به همان اندازه سریع در محیط اطراف شان رخ داده. تعدادی از گرگ های ساکن منطقه ممنوعه چرنوبیل، دارای ژن هایی هستند که بدن آنها را نسبت به سایر گرگ ها در برابر سرطان مقاوم کرده است. در شرایطی آنها هنوز با همان سرعت به سرطان مبتلا می شوند، اما به سادگی تحت تاثیر این بیماری قرار نمی گیرند و این بیماری را به نسل های بعدی منتقل نمی کنند.

کمپبل دراین باره گفت:« به طور کلی متوجه شدیم که در بخشی از این مناطق، ژن هایی هستند که نقشی در پاسخ ایمنی سرطان یا پاسخ ایمنی ضدتومور در پستانداران ایفا می کنند.»

اطلاعات به دست آمده، نشان می داد که یک دلیل ژنتیکی واضح در پس مقاومت گرگ های چرنوبیل در برابر سرطان وجود دارد. کمپل حالا به این نکته اشاره کرده که این گرگ ها، از دیگر فشارهای بیولوژیک که مهمترین آنها، وجود انسان است نیز در امان هستند. اعضای این تیم در حال همکاری با متخصصان سرطان هستند تا ببینند که این نتایج بر سلامت انسان نیز کاربردی و مفید خواهد بود یا خیر.

در طول دهه ها، چرنوبیل به عنوان یک فاجعه زیست محیطی عظیم شناخته می شد اما حالا به نظر می رسد که منطقه ممنوعه چرنوبیل، تبدیل به یک فرصت علمی بی نظیر برای دانشمندان برای انجام تحقیقات عمیق و کاربردی شده باشد.

منبع: popularmechanics

5858